Özet:

Göç, ekonomik, bireysel, politik, doğal afetler, etnik ve diğer sosyal çatışmaları içeren bir çok faktöre bağlı olabilir. Bu makalede, Balkanlardan Anadoluya 1878-1900 tarihleri arasında şiddetten ve savaştan kurtulmak için kaçanların oluşturduğu ve zorlama göçler dediğimiz dönüş göçleri incelenmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun sonlarına doğru, Osmanlı'nın merkezi otoritesi ile egemenliğindeki farklı milletler arasında büyük çatışmalar ve ayrıca Osmanlı ile diğer ülkeler arasında savaşlar vardı. Bu savaşlar hiç şüphesiz, Balkanlarda yaşayan müslüman Türklerin ve diğer bazı azınlık grupların yaşadıkları yerleri terketmesine yol açmıştır. Belirtilmesi gereken önemli bir nokta, Balkanlardaki milletlerin daha homojen bir nüfus yaratma çabası içerisinde kendilerinden olmayan grupları göçe zorladıklarıdır. Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlarda gücünün azalması ve kontrolü kaybetmesiyle, Müslüman olmayan gruplar kendilerini diğer milletlerin çeteleri tarafından yaratılan büyük bir tehlike içinde bulmuşlardır. Bu süreçte Osmanlı’nın anayurda dönmek isteyen Müslümanlara yardım için elinden geleni yapmaya çalıştığı görülmüştür. Aynı yardım göçmenlerin Anadoluda yerleştirilmesinde de yapılmış ve göçmenler yöneticilerin kontrolünde farklı kasaba ve köylerde yerleşime tabii tutulmuştur. Bu durum ise, Anadoludaki müslüman nüfusun belirgin bir şekilde artmasına yol açmıştır. Bu nedenle, günümüz Anadolu nüfusunun bu yerleşimlerden etkilendiğini ve bu göç hareketleriyle şekillendiğini söyleyebiliriz. Bu makalede, Balkanlardan gelen Müslüman nüfusun Anadoluda nerelere yerleştirildiğine dair bilgilere ulaşmada, İstanbuldaki Başbakanlık Arşivinde bulunan “Şura”, “Dahiliye” ve “Meclis” defterleri incelenmiştir. Bu makalenin amacı, Balkanlardan Anadoluya 1878-1900 yılları arasında yapılan zorunlu göçleri ve bu göçlerin Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik ve sosyal yapılanmasına olan etkilerini incelemektir.

Anahtar Kelimeler: