Abstract:

Erken dönem Osmanlı ciltlerini etkileyen unsurları ve bir üslup oluşumunun ilk adımlarını izleyebilmek için Topkapı Sarayı’nın zengin koleksiyonundan istifade etmeyi düşündük. Çalışmamızı Saraydaki Revan Köşkü Kitaplığı üzerinden yürütmeyi ve bu koleksiyonda yer alan katı’ ciltlerinde İstanbul üslûbunu tahlil ve tespit etmeyi amaçladık. Dolayısıyla bu çalışma için Revan Koleksiyonu’nda bulunan ve Osmanlı’nın erken dönemlerine tarihlenen eserler görülmüş aralarından en güzelleri seçilmiş ve makale dahilinde ayrıntılı olarak incelenmiştir. İncelenen bu eserler üzerinden Osmanlı’ya ait yeni bir üslûp belirlenmeye çalışılmıştır. Böyle bir araştırmaya bizi sevk eden unsurların başında diğer süsleme alanlarında daha bariz ve cesaretle dillendirilen İstanbul, Saray, nakışhâne kavramlarının sanatlarımızla alakası hususu gelmektedir. Cilt sanatı için yeterli araştırmaya sahip olmadığımızdan bu kavramların ve bağlantıların dillendirilmesinin biraz daha zaman alacağı anlaşılmaktadır. Fakat Osmanlı’nın fetihle beraber belirginleşen ve komşularından ayrılan sanat üslûbunun cilt sanatında da takip edilebileceğini gözden kaçırmamak gerekir. Cilt sanatında üslûpların yeterince açıklanmadan zikredildiği çalışmalar mevcuttur. Bahsedilen üslûpların irdelenmesi belli bir düzeyde çalışma yoğunluğu gerektirir. İstanbul’a ve Osmanlı’ya has bir üslûptan bahsedebilmek için dönemin cilt kaynaklarını kütüphanelerden takiple ve diğer alanlara kıyasla mümkün olacaktır. Revan Koleksiyonu’nun zenginliği arasında Osmanlı erken dönemine ait ciltlerin benzerlikleri ve dönemin tezyinatının eşleştirilmesi ile bir tahlilin yapılabileceği anlaşılmaktadır. Bu çalışmada da ortaya çıkan sonuçlar değerlendirilmiştir.

Keywords: