Özet:

Kur’ân kıssalarını konu edinen ve doktora tezi uzun bir süre gündem oluşturan Muhammed Ahmed Halefullah (ö. 1997) Kur’ân’da mitolojinin varlığının yanı sıra, bazı kıssaların da rasyonel tarihi veri içermediğini, hatta hatalı olabileceğini söyler. Müellife göre bazı kıssalara dair bilgi Yahudiler’e sorularak öğrenilmiş, daha sonra Hz. Peygamber’e sorulduğunda ise Kur’ân Yahudiler’in zikrettiği ve muhatabın zihninde var olan muhtevayı aynen aktarmak durumunda kalmıştır. Makalemize konu olan Kasas Sûresi 38. ayeti de mezkur kanaate iki olgu bağlamında muhatap olmuştur. İlki, ayette Firavun’un hitap ettiği kişinin Hâmân olamayacağıdır. Çünkü Kitab-ı Mukaddes’e göre Hâmân Hz. Musa’dan sonra yaşamış bir kişiliktir, ayette tarihsel veri hatası vardır. İkincisi, söz konusu ayette Firavun Hâmân’dan tuğla pişirerek bir bina yapmasını emreder. Bu bilgi tarihi verilerle uygunluk arz etmemektedir. Çünkü Hz. Musa’nın yaşadığı dönemde Mısır’ın mimari yapılarında kullanılan malzeme taştır. Muhammed İzzet Derveze (ö. 1984), zımnen Yahudiler’den bilgi alan Mekkeliler’in Mısır yapıtlarında tuğla kullanıldığı bilgisine sahip olduğu için ayetin tarihsel zemindeki rasyonel veriyi değil, muhatabın zihnindeki bilgiyi esas aldığını zikreder. Makale, ayete yöneltilen her iki eleştirinin yanlışlığını, ayetteki bilginin tarihsel zemindeki gerçek duruma/veriyle mutabık olduğunu ve Kur’ân’ın tarihsel olarak hatalı bilgi içermediğini savunmaktadır.

Anahtar Kelimeler: