Özet:

Osmanlı’nın son döneminde dinî meseleler daha ziyade şeriat ve fıkhın güncelleştirilmesi ekseninde tartışılırken, Cumhuriyet’in ilk yıllarında ulus devlet ideolojisi ve millî din yaratma politikasının önemli bir ayağı olarak Kur’an’ın Türkçe tercümesi ve ana dilde ibadet gibi meseleler ön plana çıkarılmıştır. Türk halkını kendi dilinde Kur’an ile buluşturma arzusunun siyasi irade tarafından kışkırtılmasına bağlı olarak 1924 yılı içerisinde ilk Türkçe Kur’an tercümeleri halkla buluşmuş ve fakat bu tercümeler dinî, ilmî, fikrî saiklerle ciddi itirazlara konu olmuştur. Bütün bu gelişmelerin yaşandığı siyasî-ictimâî konjonktür aynı zamanda Cumhuriyet dönemine ait ilk ve en önemli Kur’an tefsirinin de vücuda gelmesine vesile olmuştur. Ancak Hak Dini Kur’an Dili (Yeni Mealli Türkçe Tefsir) adlı bu tefsirin yazarı Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır özellikle dinîn millîleştirilmesi ve ibadet dilinin Türkçeleştirilmesi projesine karşı ödünsüz bir tavır takınmıştır. Telif edildiği zamandan bugüne değin haklı bir itibar kazanan ve tefsir sahasında hiçbir dinî grubun sansürüne uğramaksızın temel kaynak olarak kullanılan Hak Dini Kur’an Dili’nin okuyucuyla buluştuğu 1930’lu yıllardan bugüne kadar farklı ilgiler, eğilimler ve hedeflere bağlı olarak otuz civarında tefsir kaleme alınmış ve fakat bunların hiçbiri en azından bize göre Hak Dini’ni aşamamıştır

Anahtar Kelimeler: