Görüntüleme
24
İndirme
4
Biga Yarımadası’nın doğusunda yer alan Kalkım (Yenice) beldesinin güneyinde bulunan Handeresi, Bağırkaçdere ve Fırıncıkdere yatakları Türkiye’deki önemli Pb-Zn±Cu yatakları arasında yer almaktadır. Bölgedeki distal Pb-Zn skarn oluşumları, Kalabak Formasyonuna ait epidot-serizit-grafit şist ve metakumtaşları ile kalk şist ve mermer dokanaklarında ve/veya bunların kırık-çatlaklarında meydana gelmiş olup, hem litolojik hem de yapısal kontrollü cevherleşmelerdir. Bölgede yapılan çalışmalar sırasında endoskarn zonuna rastlanılmamış olup, eksoskarn zonunda görülen mineraller, grossular-andradit türü granatlar, Mn-hedenberjit-johansenit (çok nadiren diyopsit) türü klinopiroksenler, aktinolit-tremolit türü amfiboller (çok nadir), epidotlar, kuvars (kuvars-I) ve kalsittir (kalsit-I). Cevher mineralleri olarak ise galenit, sfalerit, pirit, kalkopirit, arsenopirit, manyetit ve hematit saptanmıştır. Gerek cevherli zonları gerekse de tüm yan kayaçları kesen ve damar dolgusu şeklinde gözlenen ayrı bir kuvars (kuvars-II) ve kalsit (kalsit-II) jenerasyonu da belirlenmiş olup bunlar cevher içermeyen geç evre oluşumlarıdır. Klinopiroksen, sfalerit, kuvars-I ve kalsit-II örnekleri üzerinde yapılan sıvı kapanım çalışmalarında klinopiroksen minerallerinin 300-340 oC (% 5,6 ile % 8 arası NaCl eşdeğeri tuzluluk), sfalerit minerallerinin 272-338 oC, kuvars-I minerallerinin 157-319 oC (% 1,4 ile % 9,1 arası NaCl eşdeğeri tuzluluk) ve kalsit-II minerallerinin 68-75 oC arasında oluştukları saptanmıştır. Kapanımların çok küçük olmaları sebebiyle sfalerit ve kalsit-II minerallerinden tuzluluk ölçümleri yapılamamıştır. Cevherleşme ile ilişkili kalsit (kalsit-I) minerallerinde yapılan C-O izotop analizleri sonucunda δ13CVPDB değerlerinin ‰ -3,9 ile ‰ 0,6 arasında, δ18OSMOW değerlerinin ise ‰ 1,82 ile ‰ 12,76 arasında yer aldıkları görülmüştür. Tüm veriler bir arada değerlendirildiğinde, bölgedeki bu oluşumları meydana getiren akışkanın olasılıkla magmatik kökenli olduğu ve yaklaşık 340 oC veya üzerindeki bir sıcaklıkta (prograd-retrograd evre geçişi) meydana geldiği sonucuna varılabilir. Sıcaklığın düşmesi ile birlikte, ilk olarak oluşan klinopiroksenlere kuvars-I mineralleri de eşlik etmiştir. Sıcaklığın yaklaşık 300 oC altına düşmesi (retrograd evre) ile meteorik sular sisteme katılıp tuzluluk değerlerinin düşmesine sebep olmuşlardır. Cevherleşme ise yaklaşık prograd-retrograd evre geçişinden itibaren oluşmaya başlamış ancak esasen retrograd evrede meydana gelmiştir. Yapılan C-O izotop çalışması ile de cevherleşme ile ilişkili kalsitlerdeki karbonun kökeninin öncelikle magmatik olduğu ancak cevherleşmenin ilerleyen evrelerinde yan kayaçlardaki rekristalize denizel kireçtaşlarının da karbona kaynaklık ettiği, oksijenin ise yine magmatik kaynaklı olduğu ancak ilerleyen evrelerde meteorik su etkisi ile oksijen izotop değerlerinin değiştiği saptanmıştır
Handeresi, Bağırkaçdere and Fırıncıkdere beds located south of the Gulf of Yenice in the east of the Biga Peninsula are among the important Pb-Zn±Cu beds in Turkey. Distal Pb-Zn scarn formations in the area have occurred in the epidot-sericite-grafite shists and metacumtases of the Kalabak Formation and in the clay shists and marble spots and/or their broken spots, and are both litological and structural-controlled spots. During the studies carried out in the area, the endoscarn zone was not found, and the minerals found in the exoscarn zone are granates of the grossular-andradite type, Mn-hedenberit-johansenite (very rare diopsite) type clinopiroxens, actinolite-tremolite type amphibols (very rare), epidots, quvars (quvars-I) and calcite (calsite-I). As the minerals of pepper, galenite, sfalerite, pirite, calcopirite, arsenopirite, magnetite and hematite have been identified. If the need is to have a cave zone, it is also identified a separate quvars (quvars-II) and calcite (calsite-II) generation that cuts all side scales and observed in the form of a vein filling, and these are late stage formations that do not contain cave. In fluid closure studies on clinopyrosine, sfalerite, quvars-I and calcite-II samples, clinopyrosine minerals were found to be 300-340 oC (5.6% to 8% NaCl equivalent saltness), sfalerite minerals 272-338 oC, quvars-I minerals 157-319 oC (1.4% to 9.1% NaCl equivalent saltness) and calcite-II minerals 68-75 oC. Due to the very small debris, salt measurements from sfalerite and calcite-II minerals have not been made. The C-O isotop analysis in calcite (calcite-I) related minerals found that δ13CVPDB values were between ‰ -3.9 and ‰ 0.6 and δ18OSMOW values between ‰ 1.82 and ‰ 12.76. When all the data are evaluated together, it can be concluded that the fluid that produces these formations in the area is likely to have a magnetic origin and occur at a temperature of approximately 340 oC or above (prograd-retrograd stage transition). With the fall of temperature, the first formed clinopiroxes were accompanied by quvars-I minerals. With the temperature falling below approximately 300 oC (retrograde stage), meteoric waters joined the system and caused the decline of salt values. The convergence began to form almost from the transition of the prograd-retrograd stage, but was essentially occurring in the retrograd stage. The C-O isotop study also found that the carbon origin in the calcits associated with covering is primarily magmatic but in the advanced stages of covering the rekristalized marine calcits in the side calcits are also derived from carbon, while the oxygen is again derived from magmatic but in the advanced stages the meteoric water effect and the oxygen isotop values are changed.
Alan : Fen Bilimleri ve Matematik
Dergi Türü : Ulusal
Makale Detay 
Benzer Makaleler
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
