Özet:

Halk edebiyatının sözlü anlatım türlerinden biri olan masal, dilden dile, kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze kadar gelmiş önemli bir türdür. Masalların pek çok işlevsel niteliğe sahip olması ve günümüze kadar gelebilmesi onun toplumların dilini, dinini ve yaşayışını yansıtan kültürel bir kod taşıyıcısı olmasından kaynaklanmıştır. Bu bakımdan masallar, diğer sözlü anlatı ürünleri gibi çeşitli yöntemlerle çözümlenmiş ve anlamlandırılmaya çalışılmıştır. Bu kuram ve yöntemlerden biri Rus halk bilimci Vladimir Propp’un ortaya koyduğu “Masalların Yapısal Çözümlemesi” yöntemidir. ‘Morfolojik Yöntem’ olarak da bilinen “V. Propp Metodu”, masalların işlevlerini ortaya koymayı ve masalların yapısını düzenleyen sabit yasaları belirlemeyi amaçlamıştır. Buradan hareketle çalışmada Mardin’in Midyat ilçesinde görüşme yöntemi ile derlenen “Felaket Şimdi mi Gelsin Sonra mı?” adlı masal Propp metoduna göre incelenmiştir. Ayrıca çalışmada masalın motifleri tespit edilmiş ve motifler, Stith Thompson’ın Motif Indeks of Folk Literature adlı eserindeki karşılıkları verilmiştir. Makalede ilk olarak masallar ve Propp metodu hakkında bilgi verilmiş ardından Mardin’den derlenen “Felaket Şimdi mi Gelsin Sonra mı?” isimli halk masalı bu yöntem çerçevesinde analiz edilmiştir. Masalda tespit edilen işlevler ve eylem alanları Propp’un yapısal çözümleme metoduna uygunluk göstermiştir.

Anahtar Kelimeler: