Özet:

Kiplik, dilbilimde görünüşün ve zamanın kapsamadığı unsurların toplandığı bir çöp kutusu olarak görülmektedir. Genel olarak konuşucunun önermeye karşı yaklaşımı ve kendisiyle ilişkilendirdiği ifadeler olarak tanımlanabilen kiplik, literatürde farklı bakış açılarıyla (bilişsel, pragmatik, karşılaştırmalı, tarihsel vb.) incelenmiştir. Literatürde kesin sınırlarla sınıflandırılamayan kategorinin temelleri, dil felsefesinde açıklanan olasılık ve zorunluluğa dayanmaktadır (Auwera, Plungian 1998: 86). Olasılık ve zorunluluk temelinde kiplik kategorisi yaygın olarak devinim (dynamic), yükümlülük (deontik) ve epistemik olmak üzere üç ana başlık altında değerlendirilmektedir. Yükümlülük kipliği işlerin durumunun (state of affairs) ahlaki kabul edilebilirliği, istenirliği, gerekliliği veya zorunluluğu ile ilgiliyken dinamik kiplik konuşura bir kapasite yükler ya da işlerin durumunda kılıcının katılımına ihtiyaç duyar. Kılıcı, çoğunlukla canlıdır, fakat cansız da olabilir (Nuyts 2001: 25). Epistemik kiplik ise, konuşurun önerme hakkındaki inanç, bilgi ve gerçekle ilişkili olarak ürettiği ifadeye kattığı yorumdur.

Anahtar Kelimeler: