Özet:

Bu çalışma ile Erzincan ve Iğdır illeri domates üretim alanlarında ilk kez tespit edilen Domates güvesi (Tuta absoluta Meyrick) ve predatörlerinin popülasyon takibinin yapılması amaçlanmıştır. Bu amaçla 2011-2013 yıllarında, domates yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı Erzincan ve Iğdır illerinde zararlı ve predatörleri tespit edilmiş, popülasyon takipleri ise Erzincan ilinde yürütülmüştür.  Tuta absoluta’nın predatörlerinin tespiti çalışmalarında; düzenli aralıklarla (haftalık) sürveyler yapılmış, sürveyler esnasında rastlanılan ergin predatörler ağız aspiratörü yardımıyla yakalanmış ergin öncesi dönemler ise labaratuvarda kültüre alınarak erginler elde edilmiştir. Domates güvesi ve predatörlerinin popülasyon takibi, Erzincan ilinde 2012-2013 yıllarında haftalık olarak yürütülmüştür. Zararlının ergin döneminin popülasyon gelişimini tespit etmek için fide dikiminden sonra Delta tipi eşeysel çekici (feromon) tuzaklar asılmış, tuzağa yakalanan erginler sayılıp kaydedilmiştir. Ergin öncesi dönemlerinin popülasyon gelişimini saptamak için ise tesadüfen 20 bitki seçilerek, bitkinin tüm aksamındaki zararlının biyolojik dönemleri ayrı ayrı kaydedilmiştir. Ayrıca zararlının popülasyon takibinin yapıldığı lokalitelerde predatörlerinin de popülasyon takibi yapılmıştır.  Çalışmalar sonucunda; Domates güvesinin Erzincan’daki popülasyon gelişimine bakıldığında yıllara ve lokalitelere göre değişmekle birlikte mayıs sonu-haziran başlarında ilk erginlerin görüldüğü, haziran ayında düşük bir popülasyonda seyrettiği, temmuz-ağustos aylarında yükselen popülasyonun eylül-ekim aylarında en yüksek seviyeye ulaştığı ve kasım ayında da düşme eğiliminde olduğu gözlenmiştir. Çalışmanın yürütüldüğü alanlarda T. absoluta’nın predatörlerinden Miridae familyasından Dicyphus (Dicyphus) errans (Wolff, 1804), Macrolophus melanotoma (Costa, 1853), Macrolophus pygmaeus (Rambur, 1839) ve Nesidiocoris tenuis (Reuter, 1895) türleri saptanmıştır.   Anahtar sözcükler: Domates, Tuta absoluta, domates güvesi, doğal düşman, popülasyon takibi, Erzincan, Iğdır   Monitoring Population of Harmful Tuta absoluta (Meyrick) (Lep.: Gelechiidae) and Predators in Tomato Areas in Erzincan and Igdır provinces   ABSTRACT : In this study, it is aimed to be done monitoring population of peradors and Tomato leaf miner  (Tuta absoluta) which is detected in tomato field in Erzincan and Igdır provinces. For this purpose, predators of the pest were determined in Erzincan and Igdır province where in our region in greenhouse and fields, tomato was grown heavily. Monitoring population of T. absoluta and natural enemies was conducted in Erzincan province. In the study of determination of predators of T. absoluta; surveys conducted at regular intervals (weekly), encountured adult predators were drawn by means of mouth aspiratör during the surveys, while immature stages were cultured in the laboratory and adults were obtained. The monitoring of population of Tomato leaf miner and its predators was carried out weekly at regular intervals in Erzincan province in 2012-2013. To determine development of population of the pest adult stage, after seedlings were planted delta-type sexual attractive (pheromone) traps were suspended and adults, caught in traps, was recorded. To determine the population development of immature stages, pests biological periods in all components of plant were recorded separately by being randomly selected 20 plants. In locations where the monitoring of pest population conducted, monitoring of its predators population were also made. At the end of the studies; the population development of Tomato leaf miner is seen in Erzincan province, it was observed that the first adults emerged in late may and early june, they seemed at low population in june, were in increasing population in july-august, reached peak in september–october and tended to lower in november by changing with regard to years and locations. In addition, in areas conducted the study, Dicyphus (Dicyphus) errans (Wolff, 1804), Macrolophus melanotoma (Costa, 1853), Macrolophus pygmaeus (Rambur, 1839) and Nesidiocoris tenuis (Reuter, 1895) species from Miridae family of predators of T. absoluta were determined. Key words: Tomato, Tuta absoluta, tomato leaf miner, natural enemies, monitoring population, Erzincan, Igdır  

Anahtar Kelimeler: