Özet:

Cumhuriyet döneminde yaşamış olan Gönenli Mehmet Efendi (1903-1991), imam-hatiplik, vâizlik, Kur’an Kursu öğreticiliği, Reîsü’l-Kurrâ’lık ve vakıf görevleriyle farklı sahalarda aktif rol oynamış çok yönlü bir din eğitimcisidir. Bu çalışmada, Gönenli Mehmet Efendi’nin hayatı, kişiliği ve eğitim anlayışının yaygın din eğitimi bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, Gönenli Mehmet Efendi’nin eğitim anlayışı; yaygın din eğitimi çalışmaları ve toplumun din-ahlak-değer eğitimine katkısı ekseninde ele alınarak ilke ve yöntemleriyle ortaya konulmuştur. Çalışmada tarama modeli benimsenerek tarihsel yöntem ile literatür taraması ve doküman incelemesi yöntemleri kullanılmıştır. Bu çerçevede konuyla ilgili literatür taranmış, Gönenli Mehmet Efendi ile ilgili eserlerden ve konuyla ilgili yapılan benzer çalışmalardan yararlanılmıştır. Ulaşılan dokümanlar ve bulgular; çalışmanın amacı, yöntemi çerçevesinde belli temalar altında tasnif edilmiş ve literatür ışığında değerlendirilmiştir. Yapılan incelemelerde; Gönenli Mehmet Efendi’nin kişiliğinde ve düşünce dünyasında genelde insan, özelde sevgi, saygı, hoşgörü, paylaşım, empati, yardımlaşma merkezli bir yaklaşımın ön planda olduğu görülmektedir. Hz. Peygamber (sav)’in “Kolaylaştırınız, zorlaştırmayınız; müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz” (Buhârî, İlim, 11) hadisi ekseninde eğitim anlayışını temellendirdiği ve hayatının sonuna kadar eğitim faaliyetlerinden ayrılmadığı anlaşılmaktadır. Yaygın din eğitiminde farklı görevlerle toplum üzerinde etkili olduğu; söz-davranış uyumu, rol modellik özellikleri ve pedagojik/andragojik bir yaklaşımla toplumun (çocuklar, gençler ve yetişkinlerin) din-ahlak-değer eğitiminde ve dönüşümünde önemli rol oynadığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler: