Özet:

Bu makale, çevreci düşünce hareketi içerisinde etkili bir yere sahip olan Murray Bookchin’in sosyal ekoloji düşüncesinin temel argümanlarını açıklamaktadır. Bu argümanlar, toplum-doğa etkileşimiyle ortaya çıkan etik tartışmalarda da gündeme gelmiştir. Murray Bookchin, çevre etiği tartışmalarında ön planda olan, insan merkezci çevre etiği ve canlı-çevre merkezci çevre etiği gibi iki temel çevre etiği yaklaşımlarının dışında, farklı olarak yeni bir bakış açısı ortaya koymuştur. Murray Bokchin, sosyal ekoloji yaklaşımı ile; politik ekoloji, çevre felsefesi, yeşil düşünce ve siyaset bilimi açısından yenilik taşıyan özgün yeni değerlendirmeleri tartışmaya açmış ve sosyal bilim-çevre tartışmalarına farklı bir boyut katmıştır. Bu makalede, bu farklı ekofelsefi anlayışın temel argümanları tartışılacaktır. Çalışmaya bu çerçeveden bakıldığında; Bookchin’in sosyal ekolojisinin, farklı bir çevre etiği yaklaşımı ortaya koyduğu iddia edilmekte ve buna “beşeri-insani çevre merkezcilik” adı verilmektedir. Murray Bookchin’in hem “beşeri gerçekliğe” hem de “ekolojik gerçekliğe” aynı ölçüde değer vermesi, her iki gerçekliğin görünürdeki zıtlığını sorgulayarak tamamlayıcılığını ifade etmesi nedeniyle böyle bir niteleme yapma gereği duyulmuştur. Murray Bookchin’in sosyal ekoloji düşüncesi, öncelikle ekoloji/çevrebilimi içerisinde yeni bir disipliner açılım sunması açısından önemli olarak görülebilir. Çevre sorunlarının bir sosyal-siyasal sorun olarak ele alınmasında; “sosyal ekoloji” kavramının ve bu kavram çerçevesinde gerçekleşen tartışmaların önemli katkısı olmuştur.

Anahtar Kelimeler: