Özet:

19.yüzyıl sonlarında Aydın, hem İzmir’e bağlı bir sancak merkezi, hem de Anadolu`daki ilk demiryolu hattı ile iç bölgelerden gelen ürünleri İzmir limanına aktaran önemli bir ticari merkezdir. Kurtuluş Savaşı öncesinde nüfusu giderek artan ve kalabalık bir sancak merkezi olan Aydın’da, savaş sırasında yapıların çoğu yıkılır ve yerleşim merkezi neredeyse tamamen terk edilir. Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun ardından, savaşta tahrip olan Batı Anadolu’daki diğer kentler gibi Aydın’ı da yaşanır hale getirmek için olağanüstü çabalar gösterilir ve Aydın, yeni kent planı doğrultusunda yeniden inşa edilmeye başlanır. Kentte az sayıdaki nüfus için dahi barınacak sağlam yapı bulunmaması temel sorunlardan biridir ve giderek artan nüfusun barınması için yeni konutlar inşa edilmeye başlanır. Bu kapsamda, çalışma 1923 ile 1950 arasında Aydın’da inşa edilen, günümüze ulaşan ve bugün kültür varlığı olarak tescil edilen konutları mimari özellikleri ile tanımlamayı, değer, potansiyelleri, sorunları ile değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışma 1923´den 1950’lere kadar Aydın’daki konut mimarisine ilişkin kapsamlı bir bakış sunarak, son yıllarda oldukça tartışılan Cumhuriyet Dönemi mirasına ilişkin tespit ve tescil sorunlarını Aydın konutları üzerinden örnekleyecektir.Ayrıca, 1923 ile 1950 arası Aydın’da inşa edilen ve günümüze ulaşan konutların, hem yeni kurulan genç Türkiye Cumhuriyeti´nin yeni yüzünü temsil eden, hem de halkın geleneksel yaşamını devam ettirebileceği nitelikte mimari özellikler gösterdiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler: