Özet:

Amaç Doğum öncesi bakıma (DÖB) gebelikten önce başlama sıklığı ile etkenlerinin araştırılması. Yöntem Kesitsel planlı çalışmada, son iki yıl içinde doğum yapan 424 kadınla 1 Ağustos ile 31 Aralık 2004 tarihleri arasında görüşüldü. DÖB almayan 3 olgu çalışma dışı bırakıldı. DÖB için gebelikten önce başvurduğunu bildiren 51 olgu ile gebelik öncesi bu amaçla muayene olmadığını bildiren 370 olgunun verileri karşılaştırıldı. İkili değişken çözümlemeleri student t, Mann-Whitney U, ki-kare, Şsher kesin ki-kare testleri; çoklu değişken çözümlemesi ise lojistik regresyon analizi kullanılarak gerçekleştirildi. Anlamlılık sınırı olarak p<0.05 alındı. Bulgular DÖB'a gebelikten önce başlama sıklığı %13.8 bulundu. DÖB'a gebelikten önce başlayan kadınların yaş ortalaması ile sosyoekonomik düzeylerinin daha yüksek olduğu izlendi (p<0.05). Gebelikten önce DÖB almaya başlayan gebeliklerin hepsi istenilerek gerçekleşmiş olup tedavi ile gebe kalanlarda ise DÖB'a gebelikten önce başlanma oranı daha yüksek bulundu (%3.5'e karşılık %25.5, p=0.00). Gebe kalmadan önce DÖB'a başlayanlarda gebelik takiplerine başlanılan gebelik ayı ortalaması daha düşük, toplam muayene sayısı ise daha yüksek bulundu (p<0.01). Ebe/hemşire ile karşılaştırıldığında DÖB hizmetlerini doktordan alanlar ile DÖB hizmetlerini sıklıkla hastaneden alanlarda gebelikten önce DÖB'a başlama oranı daha yüksek bulundu (p=0.00). DÖB'a gebelikten önce başlamama için en sık bildirilen nedenler ihtiyaç hissetmeme, maddi imkansızlıklar, istenmeyen/planlı olmayan gebelikler ile bu konuda bilgisiz olmaydı. Sonuç Özellikle riskli gebeliklerde gebenin bilgilendirilmesi, gerekli incelemelerin yapılması ve mevcut tedavisinde gerekli düzenlemelerin yapılabilmesi açısından DÖB'in gebelikten önce başlaması önem taşımaktadır. Çalışma kümesinde gebelik öncesi muayene oranı düşük olup tedavi ile hamile kalanlarda bile %50 düzeyinde kaldı. Gebelikten önce DÖB'a başlamanın görünen etkenleri yüksek sosyoekonomik düzey, tedavi ile gebe kalma ile DÖB'ın doktor tarafından verilmesidir. DÖB'a gebelikten önce başlamamada en fazla bildirilen neden ihtiyaç hissetmeme olup bu konuda toplumun bilinçlendirilmesine gereksinim vardır. Gebelikten önce DÖB amaçlı yapılan muayene ve danışmanlık hizmetleri ile ilgili ileri çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler: