Özet:

Bu çalışma, insanlık tarihinde büyük etki bırakan din olgusu ile kitlelerin onu anlama çabasından kaynaklanan mezheplerin ötekileştirme sorununa karşı, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin (ö. 672/1273) insan sevgisi ve evrensel barış vurgusuyla beslediği hoşgörü öğretisinin, birlikte yaşama idealine ışık tuttuğu tezini savunmaktadır. Genellikle karakteristik özelliklerini spesifik bir olay, kişi/kişiler yahut bir coğrafyaya borçlu olan ve zaman içinde kendilerine ait bir din anlayışı şekillendiren söz konusu mezhebî oluşumlar, taraftarlarına doğru yol üzere olduklarını telkin etmenin yanında fikir çatışması içinde oldukları diğer gruplarla mücadele etmek için de, onları inkâr etme (tekfir/aforoz) yoluna başvurmaktadırlar. Nitekim mezhep çatışmalarının sonucunda kitlelerin yaşadığı sosyal ve dini krizler ile bunları tetikleyen baskı ve ayaklanmalar toplumlar için ciddi kırılmaları beraberinde getiren tatsız birer tecrübe olmuştur. XIII. yüzyıldan bu yana toplumlara şifa dağıtan Mevlânâ’nın hoşgörü öğretisi, başta din anlayışı olmak üzere birçok hususta sahip olunan farklılıkların birer toplumsal zehre dönüşmesini engellemeyi, bunun yerine farklılıkların birer zenginlik olduğunu kabul eden bakış açısıyla hâlihazırdaki sorunların çözümüne olanak sağlayacak güçlü bir panzehir ortaya çıkarmayı öngörmüştür. Bu bağlamda tarihsel örnekler üzerinden mezhep çatışmalarını 

Anahtar Kelimeler: