Özet:

Dünyada kalkınma kavramı sürekli evrilmektedir. Kalkınma kavramına sürdürülebilir kalkınma ve insani gelişmişlik kriterleri de eklenmiştir. Ancak kapitalist ve neoliberal ekonomik sistemler henüz tam anlamıyla sürdürülebilir kalkınma ve insani gelişmişliği sağlayamamaktadır. Ülkemiz açısından bakıldığında, Cumhuriyetin ilk yıllarında uygulanan karma ekonomik sistem ve insani gelişmişliği önceleyen yaklaşımlar başarılı olmuştur. Yıllar içinde bu stratejilerde ve uygulamalarda yapılan değişiklikler sonucu kalkınma ivmelenmesi yavaşlamış ve özellikle son yıllarda sürdürülebilir kalkınma ve insani gelişmişlikte yeterince ilerleme kaydedilememiştir. İnsani gelişmişlik ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanabilmesinin yöntem ve araçları arasında ilk sırayı ana stratejik planlar ve kent, kır mekânsal planlamaları almaktadır. Bu tür stratejik ana planlar, alt planlamalar ve uygulamaların nitelik olarak yetersiz kalması, plan yapma ve uygulama yetkisindeki karmaşa, ulusal sürdürülebilir kalkınmada başarısız sonuçlara neden olmaktadır. Sürdürülebilir kalkınmanın araçlarından biri olan kırsal alan mekânsal tasarımlarının planlamasında ve uygulamasındaki sorunlar da sürdürülebilir kalkınmanın önündeki en önemli engellerdendir. Kırsal alanların planlanması üst ölçeklerde yapılırken alt ölçek imar planları ülke genelinde nicelik olarak çok yetersizdir. Plan yapılmayan kırsal alanlarda plansız alanlar yönetmeliği uygulanmaktadır. Tüm ülke kırsalı için bir yapı yapma ve kadastral kurallar koymaktan öte geçemeyen, yere özgü değerleri göz ardı eden bir yönetmelikler kırsal alan yerleşmelerinin sürdürülebilirliği açısından sorunlar yaratmaktadır. Bu makalede bir kırsal alan planlamasında deneysel bir uygulama olan Sincap Evler Istranca Projesinin planlama ve uygulama süreci analiz edilmiştir. Ele alınan proje, Tekirdağ İli, Saray İlçesi, Safaalan Köyü genişleme bölgesinde sosyal girişimcilik yöntemi ve akademik katkı ile ve yere özel imar planı yapılması suretiyle gerçekleştirilen bir kırsal yerleşim projesidir. Kırsal kalkınma stratejik planlarının önemli bir bileşeni olan kırsal yerleşmenin mekânsal tasarımı, koruma – kalkınma – geliştirme – sürdürme temelli bir tasarım ve uygulama yaklaşımı ile ele alınmıştır. Bu projenin tasarım ve yapım aşamalarının ve yöntemlerinin sosyal girişimcilik tanımında yer alan toplum yararı gözetmek, toplumun sorunlarına çare üretmek ve bu girişimleri sürdürebilmek amacıyla ekonomik fayda elde etmeyi ve elde edilen ekonomik faydanın aynı amaçla gerçekleştirilecek projelerde kullanılması ilkeleriyle gerçekleştirilmiştir. Proje Tekirdağ, Sefalan Köy Genişleme Alanı İmar Planlaması ve Sincap Evler Istranca Projesi kapsamında, kırsal alan mekansal tasarımının sosyal girişimcilik yöntemiyle uygulanabilirliğine örnek bir model olarak ele alınmıştır. Yapılan analiz sonucu, doğal değerleri koruyan ve yapılı peyzaj değerlerine uyumlanan ve tümünün sürdürülebilirliğini sağlayan bir yerleşim tasarımına ulaşıldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: