Abstract:

Türkiye'de dış borç yükümlükleri ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi incelediği bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmada ilk olarak Türkiye'nin dış borç yükündeki değişimler dönemsel olarak incelenmiştir. Daha sonra literatürde yer alan dış borcun ekonomik büyüme üzerindeki etkilerine sorgulayan bazı çalışmalar incelenmiştir. Çalışmanın son bölümünde 1970-2017 yılları arasındaki yıllık veriler kullanılarak ekonomik büyüme ile dış borç yükleri arasındaki ilişkiyi belirlemek için nedensellik analizleri yapılmıştır. Analizde Reel GSYH ($, Baz yıl 2010), özel sektör uzun vadeli dış borç stoku, kamu kesimi uzun vadeli dış borç stoku, kısa vadeli dış borç stoku ve toplam dış borç stoku değişkenleri kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan değişkenler durağan hale getirildikten sonra değişkenler arasında nedensellik analizleri yapılmıştır. Nedensellik analizi sonucunda Reel GSYH ile özel sektörün uzun vadeli dış borç stoku arasında çift yönlü bir nedensellik belirlenmiştir. Diğer bir deyişle Reel GSYH ve özel sektör uzun vadeli dış borç stoku karşılıklı olarak birbirini etkilemektedir yani biri arttığında veya azaldığında diğeri artıp azalmaktadır. Türkiye genç nüfusa ve yüksek tüketim talebine sahip dinamik bir ülke özel sektör yatırımlarını finanse etmek için dış borca ihtiyaç duymaktadır. Yapılan diğer nedensellik analizlerinde Reel GSYH'den diğer tüm değişkenlere doğru tek yönlü bir nedensellik belirlenmiştir. Bir başka deyişle Reel GSYH'deki artışın, diğer dış borç yüklerinin artmasının sebebi olduğu tespit edilmiştir.  Bunun anlamı Türkiye ekonomisi büyüdüğünde Türkiye'nin uzun vadeli dış kamu borç yükü, toplam kısa vadeli dış borç yükü ve toplam dış borç yükü artmaktadır.

Keywords: