Özet:

İnsana ait olan düşünme süreci; bireyin zihinsel girdilerini düzenlemesi ve belleğe aktarımında, dilsel ilişkiler kurmasında etkin bir süreçtir. Birey, düşünme edimiyle dili belirli bir dizge içerisinde kullanabilme ve zihinsel düzen kurabilme yetisini geliştirebilmektedir. Bu zihinsel düzen sonucunda insanlar, duygu ve düşüncelerini dil aracılığıyla bütünleşik olarak sunmaktadırlar. Birey; duygu ve düşüncelerini dil ile yansıtmakta, zihinsel verilerini dil sayesinde aktarmaktadır. Kişiden kişiye değişen bu aktarımlar sözcelerin farklılığı aracılığıyla sağlanmaktadır. Söz edimleri, kelimelerin sözcelenirken yerine getirilen edimlerini kullanılan cümlelerin anlamsal işlevleriyle okura yansıtır. Çocuk edebiyatı metin çözümlenmelerinde yeni dil kuramlarının uygulanması, literatüre ve araştırmacılara yeni ufuklar açmaktadır. Bu kuramlardan biri de Austin ve Searle'in Söz Edimleri Kuramı’dır. Bu çalışmada da çocuk ve dil bağlamında etkililiği yapılan araştırmalarla tespit edilen tiyatro türü inceleme materyali olarak kullanılmış ve Ayla Çınaroğlu’nun “Uzay Güzeli” isimli çocuk tiyatro oyunu söz edimleri açısından incelenmiştir. Bu araştırma, tiyatro türünün çocuklarda öğretimsel etkililiği, dil becerilerinin etkin kullanımı ve söz edimlerinin anlam çözümlemelerinin ayırt ediciliği konusunda betimsel bir analiz sunması açısından önemlidir. Austin tarafından yapılan tasnifle incelenen tiyatro metninde düzsöz edim ve edimsöz edim başlıklarında yoğun bir kullanım tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: