Özet:

Toplumsal hayatta çok önemli bir rolü olan iletişimin temelini, konuşma oluşturur. Konuşma becerisi gelişirken, ilkokul çağı kritik dönemdir ve bu dönemde öğrencilerin rehberi sınıf öğretmenleridir. Konuşma eğitimi vermeden önce, sınıf öğretmenlerinin farkında olması gereken önemli konular vardır. Bunların başında konuşma yetersizlikleri, iyi bir konuşmanın nitelikleri, öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyleri gelir. Bu unsurlar, konuşma eğitimi ile doğrudan ilgilidir. Sınıf öğretmeni bu unsurlara hâkim olduktan sonra nitelikli bir konuşma eğitimi verebilir. Konuşma eğitiminin etkin bir şekilde yapılabilmesi, öğretmenin sınıfta kullandığı yöntem ve etkinliklerle yakından ilişkilidir. Kullanılan her yöntem, öğrencinin konuşma becerisini ayrı bir yoldan geliştirecektir. Öğrencilerin bireysel farklılıkları da göz önüne alındığında, kullanılacak yöntem ve etkinliklerin çeşitliliği, daha çok öğrenciye ulaşılmasını sağlayacaktır. Bu çalışmada ilkokullarda sınıf öğretmenlerinin Türkçe dersinde, kullanıldıkları konuşma becerisini geliştirmeye yönelik yöntemleri ve etkinliklerin neler olduğunun ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu araştırma, 2014-2015 öğretim yılında Mersin ilinde görev yapmakta olan sınıf öğretmenleri ile yürütülmüştür. Araştırmaya 40 sınıf öğretmeni katılmıştır. Katılımcıların gönüllü olmasına özen gösterilmiş ve maksimum çeşitlilik gözetilmiştir. Araştırmada veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen açık uçlu soru formu ile toplanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde, betimsel analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada şu sonuçlara ulaşılmıştır: Öğrencilerde görülen konuşma bozuklukları olarak harfleri ve kelimeleri yanlış telaffuz etme yerel ağızla konuşma ve kelime dağarcığının zayıf olması en sık dile getirilen görüşlerdir; konuşma bozukluklarını gidermek için düzeltme ve tekrar en başta gelen uygulamalardır; sınıf öğretmenlerinin en çok günlük olaylarla ilgili konuşma yaptırdıklarını ifade etmişlerdir; konuşma öğretiminde sınıf öğretmenlerini kullanıldıkları yöntem ve etkinliklerin tercih nedenleri olarak kendini daha iyi ifade etmelerini sağlama, en başta gelen özellik olmuştur.

Anahtar Kelimeler: