İmam Şâfiî’den sonra Şâfiî mezhebinin gelişimine, farklı coğrafyalara yayılmasına ve istikrar bulmasına katkıda bulunan birçok fakih yetişmiştir. Bu fakihlerden biri de Şâfiî Bağdat ekolü fakihlerinden olan Ebü’l-Kâsım el-Enmâtî’dir. İmam Şâfiî’nin talebesi olan Müzenî ve Rebî’ b. Süleyman el-Murâdî gibi önemli şahsiyetlerden ders alan Enmâtî’nin hayatına yönelik terâcim eserlerinde fazla bilgiye rastlanmamaktadır. Kayıtlarda doğum tarihi ile ilgili kesin bir malumat yer almamaktadır. Müzenî’nin fıkhî birikimini Bağdat’a taşıyan ilk kişinin Enmâtî olduğu belirtilir. Bazı âlimlerce Şâfiî fıkhının gelişim silsilesi Şâfiî-Müzenî-Enmâtî-İbn Süreyc ve onun öğrencileri olarak kabul edilir. Bu tespite göre Şâfiî fıkhının Irak’ta gelişmesindeki en büyük pay Enmâtî’ye aittir. Onun, İbn Süreyc ve İstahrî gibi Şâfiîliğin mezhepleşme sürecindeki etkin isimlere hocalık ettiği dikkate alındığında kendisinin mezhepte çok önemli bir yere sahip olduğu görülür. Özellikle İbn Süreyc’in muhtelif yerlere mensup çok sayıda öğrenci yetiştirmiş olması dolayısıyla Enmâtî’nin Şâfiî fıkhının yeni merkezlere aktarılmasında da önemli rol oynadığı söylenebilir. Enmâtî hakkında kullanılan “Bağdat müftüsü” şeklinde bir niteleme o dönemde kendisinin saygın bir fakih olduğu şeklinde yorumlanabilir. Enmâtî ile ilgili olarak Şâfiî tabakât eserlerinde kendisine nispet edilen herhangi bir eserin varlığından bahsedilmemektedir. Şu kadar var ki, Bağdat’tın büyük camilerinde ders halkaları kurduğu ve bu halkalarda kendisine ait bazı görüşleri ifade ettiği anlatılmaktadır. Enmâtî, halkul-Kur’ân tartışmalarında ehl-i hadis çizgisinde yer almış ve hocası Müzenî’den de benzer tavır almasını istemiştir. Usûl alanında kıyasla ilgili tartışmaların öne çıktığı bir dönemde Enmâtî celî kıyasla nasların tahsis veya neshedilebileceğini belirterek kıyasın alanını genişleten görüşü savunmuştur. Fürûda bazı muhalif görüşleri olmakla birlikte genel manada Şâfiî’nin görüşlerine bağlı kaldığı için kendisinin ortaya koyduğu içtihatlar mezhepte “vecih” şeklinde itibar görmüştür. Bu noktada başta Şîrâzî’nin el-Mühezzeb adlı eseri olmak üzere bazı Şâfiî fıkıh kaynaklarında fukahâ tarafından Enmâtî’nin fıkhî görüşlerine atıfta bulunulmuştur. Bu cümleden olarak, abdestte kullanılan su ile necasetin giderilme durumu idrar ile pislenen yerin temizliği küçükbaş hayvanların zekâtında doğan kuzu/oğlakların durumu fıtır sadakasının buğday unu ile edası görme muhayyerliği ve inan ortaklığının sıhhati için miktar bakımından ortakların sermayesinin nispeti meselesi gibi başlıklar ele alınmıştır. Bu çalışmada tabakât eserleri ekseninde Enmâtî’nin hayatına, mezhepteki konumuna ve özellikle Şîrâzî’nin el-Mühezzeb adlı eserinde Enmâtî’ye nispet ettiği görüşler zikri geçen başlıklar özelinde mukayese edilerek, bu görüşlerin mezhepteki tesiri ve sonuçları hakkında bir kısım değerlendirmeler yapılacaktır. Anahtar Kelimeler: Fıkıh, Şâfiî Mezhebi, Enmâtî, Şîrâzî, Vecih, el-Mühezzeb.
There are a lot of people who have been able to do so, and there are a lot of people who have been able to do so, and there are a lot of people who have been able to do so, and there are a lot of people who have been able to do so. One of these faces is the Shafi’i Baghdad ekol’s faces, Abûl-Kâsim al-Enmâtî. In the words of the Holy Prophet (peace and blessings of Allah be upon him), the Holy Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) said, “The Holy Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) said, ‘The Holy Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) said, ‘The Holy Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) said: There is no specific record on the date of birth. The first person to bring the fighteous collection of the museum to Baghdad is Enmati. There are many kinds of teachers who have the knowledge of the knowledge of the knowledge of the knowledge of the knowledge of the knowledge of the knowledge of the knowledge of the knowledge of the knowledge of the knowledge. According to this discovery, the greatest part of the Shafi fiction in the development in Iraq belongs to Enmatî. When he sees that he is the one who is the one who is the one who is the one who is the one who is the one who is the one who is the one who is the one who is the one who is the one who is the one who is the one who is the one who is the one who is the one who is the one. In particular, it can be said that Ibn Süreyc has trained a lot of students who belong to various places, so that Enmâtî’s Shafi fıkh has played an important role in the transfer to the new centers. A characteristic of the "Baghdadi Mufti" used about Enmattî can be interpreted as a respectful faikh in that period. There is no mention of the existence of any of the works that are relating to him in the Shepherd layer. It is
Alan : İlahiyat
Dergi Türü : Ulusal
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|