Özet:

Tarih boyunca güçlü olan toplumlar güçsüz olanların üzerinde baskı kurmaya ve onların kaynaklarından ve emeklerinden faydalanmayı amaçlamışlardır. Sömürgeci dönem olarak tanımlanan 1945’e kadarki süreçten sonra sömürge durumundaki ülkeler bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Bu ülkeler üzerinde Avrupa ülkeleri sömürgelerini devam ettirmek için yeni yollar aramaya başlamışlardır. Bunu yaparken diğer ülkeleri kendisinden ayrı tutmak için kendisini “merkez” görüp, sömürge durumundaki ülkeleri ise “ötekiler” olarak sınıflamıştır. Oryantalizmde ise bu anlayışın “Doğu” kavramı üzerinde uygulandığı görülmektedir. İkinci Dünya Savaşı öncesinde, Batı’nın Doğu hakkında bir takım yollarla bilgi toplayıp, elde ettiği bu bilgiler sayesinde Doğu topluluklarının üzerinde kendisini güçlü kılma biçimi “oryantalizm” olarak adlandırılmıştır. Savaş sonrası dönemdeki Batı’nın sömürge imkânlarını devam ettirme ve bunu meşru bir zemine oturtma anlayışı ise “postkolonyalizm” olarak tanımlanmaktadır. 1970’ten itibaren Batı’nın bu postkolonyal politikalarının eleştirilmesi ve bu politikaların neler olduğunun ortaya konma çalışılmaları “postkolonyal teori” olarak adlandırılmıştır. Bu makale, oryantalizm yoluyla Batı’nın Doğu üzerinde nasıl güç elde ettiği, özellikle kültür ve sanat yollarıyla nasıl bilgi aktarımı yaptıkları ve sonuçlarını ele alarak bu alanda çalışan sanatçıların ve ilgililerin sanat faaliyeti adı altındaki sömürgeci tavrı ve niyetleri ortaya konulması amacı gütmektedir. Ayrıca oryantalist dönemdeki yöntemlerin yerini postkolonyalist anlayışta hangi tekniklerin aldığını ve sonuçlarını ortaya koymaya çalışmak, Amerikan Barış Gönüllülerinin Türkiye’deki faaliyetlerini, sonuçlarını ve postkolonyalist anlayışla ilişkisini incelemek bu makalenin diğer amaçlarındandır. Literatür taraması yoluyla elde edilen verilerde, geçmişte sömürge devletleri olan Amerika ve Avrupa ülkelerinin bu sömürgeci tavırlarından hiç vaz geçmedikleri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: