Özet:

Mevcut çalışma Türkiye’nin son dönemde girmiş olduğu otomobilleşme sürecini iller bazında incelemektedir. Bu dönemde otomobilleşme, geçmiş dönemlerde olan arz ve talep kısıtlarından sıyrılmıştır. Üretim kapasitesi artmış, ithalat rejimi kolaylaşmış, otomobil fiyatları da önemli ölçüde düşmüştür. Hane halkı gelirindeki artış otomobil piyasasını talep tarafında esnetmiştir. Dolayısıyla son dönemde otomobilleşme, popülerleşme istidadındadır. Özellikle ortalama gelir seviyesi görece düşük ve orta olan illerde otomobilleşme hız kazanarak Türkiye geneline yayılmıştır. Bu iller genellikle ortalama kişi başına gelirin 7.766 ABD doların (2009 değeri) altında ya da civarında olan illerdir. Burada istisna olanlar, güneydoğu ve doğu bölgelerinde bulunan kimi illerdir. Bir ildeki kişi başına gelirin 1.000 ABD doları (2009 değeri) artması bin kişi başına düşen otomobil sayısına altı otomobil eklemektedir. Bir ilin otomobilleşme düzeyi çevresindeki illeri %31,9 oranında pozitif yönlü etkilemektedir. Önümüzdeki dönem, otomobilleşmenin yaygınlaştığı kadar yoğunlaştığı bir dönem de olacaktır. Otomobilleşme genelde her ilde artmaya devame decektir çünkü Türkiye henüz otomobil sahipliğinde doyma seviyesine ulaşmamıştır. Otomobil sahipliği hem tüm gelir gruplarında yaygınlaşacak hem de hane başına otomobil sayısı artacaktır. Bu gelişmeler ve tahminler, yerleşmelerin büyüme dinamikleri kadar günlük yaşam döngülerini de etkileyecek bir sürecin de habercisidir.

Anahtar Kelimeler: