Abstract:

İnsan, kurduğu dünyada kendini ‘ben’ olarak var edebilmek için, bir ‘başka’ya ihtiyaç duymaktadır. ‘Ben’in, kendini karşılaştıracağı varlığın da onun gibi duygu ve davranış becerilerine sahip olması gerekmektedir. Bu nedenle, doğada insana en yakın varlık olan hayvan, ‘ben’in karşılaşacağı ’başka’ olarak konumlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, insan olan öznenin ‘ben’ kurulumunda hayvanın, insanın ‘başka’sı olarak yer aldığı durumları araştırmak ve felsefi düşünceler ile yapılan sorgulamaların, sanat tarihine yansımalarını incelemektir. Çalışmanın ilk bölümünde, doğada birlikte var olduğu hayvandan, insanın kendini nasıl ayırdığı ve insan-hayvan arasında yaratılan ikiliğin ortaya çıkışı, Antik Yunan’dan itibaren incelenecektir. İkinci bölümde Maurice Merleau-Ponty, Emanuel Levinas ve Jacques Lacan’ın felsefeleri üzerinden ‘ben’ kurgusunun yapılışı ve bu kurguda ‘başka’nın gerekliliği araştırılacaktır. Üçüncü bölümde ise inceleme konusu olan insan-hayvan ilişkisi üzerine sorgulamaların sanata yansımaları değerlendirilecektir. Değerlendirmeler, et ve beden kavramları ile Rembrandt ve Francis Bacon’un resimlerini, Emanuel Levinas tarafından ‘ben’in, karşısındakini tanıma aracı olarak ifade edilen ‘yüze sahip olma’ durumu ile Kate Clark’ın heykellerini ve Merleau-Ponty’nin, insan ve hayvan arasında yarattığı öznelerarası dünya fikri ile Joseph Beuys ve Oleg Kulik’in performanslarını ele alacaktır.

Keywords: