Abstract:

Bu çalışmada, Akdeniz Bölgesi’nde Alanya ilçesi sınırlarında yer alan Dim Çayı Havzası’ndaki karstik aşınım şekillerinden, lapyaların çeşitliliği ele alınmıştır. Lapyalar, karstik şekiller içerisinde çözünme ile oluşmuş mikrotopoğrafya birimleridir. Lapyaların oluşumunda litolojik yapı, zayıf direnç hatları, arazinin eğim durumu, yağış koşulları (yüzeysel akış, sızma suları, damla erozyonu), bitki örtüsü vb. faktörler belirleyici rol oynamaktadır. Dolayısıyla, sahada meydana gelmiş lapya türleri o bölgedeki karstik gelişim hakkında bilgi vermektedir. Bu nedenle, araştırmada lapya çeşitliliği incelenmiş olup bunların özellikleri belirlenmiştir. Çalışmada arazi gözlemleri ve alınan numunelerin kayaç analizlerinin (XRF ile minerolojik-petrografik analiz) yanı sıra CBS ile bunların haritalanması ile lapyaların, topoğrafya eğimi ve kayaç arasındaki ilişkisi kurularak yorumlanmaya çalışılmıştır. Tespit edilen lapya türleri, Bögli’nin (1960) sınıflandırma sistemine göre isimlendirilmiştir.Sahada çözünebilen karbonatlı kayaçlardan kireçtaşı, kristalize kireçtaşı, dolomit, dolomitik kireçtaşı ve mermerler yaygın olarak yer almaktadır. Topoğrafyanın da arızalı olması ve eğim değerlerinin sık sık değişmesi nedeniyle lapya çeşitliliği de artmıştır. Dolayısıyla, sahada hemen hemen bütün lapya çeşitleri yer almaktadır. Eğim değerlerinin fazla olduğu yamaçlarda serbest lapyalardan özellikle de kanalcıklı lapyalar ve çözünme dalgacıkları yaygın olarak gelişim göstermiştir. Bunun yanısıra, kanalcıklı lapyalar, çatlak lapyalar, tabakalaşma düzlemi lapyaları ve duvar lapyaları yamaçlar boyunca yer yer gözlenen diğer lapya türleridir. Yarı serbest lapyalardan kamenitsalar, oyuk lapyaları, korrozyon çentikleri ile örtülü lapyalardan delikli ve kovuklu lapyalar eğimin az olduğu yamaçlarda gelişmiştir.

Keywords: