Abstract:

Küreselleşme ve rekabetin tesiriyle ortaya çıkan iş hukukunda esnek- leşme ihtiyacı1, yeni istihdam modellerinin doğmasına sebep olmuştur. Bu is- tihdam modellerinden biri olan ödünç iş ilişkisi hakkında, esnekleşme ile bir- likte daha sık söz edilse de esasında kurumun geçmişi eski tarihlere dayan- maktadır. Ülkemizde 1960’lı yılların başından itibaren uygulanmaya başlan- masına ve şirketlerin holdingleşmelerine paralel olarak biraz daha yaygınlaş- masına rağmen ödünç iş ilişkisi, 4857 sayılı İş Kanunu2 (İK) ile 2003 yılında çalışma mevzuatımıza dahil edilmiş olup Kanunun 7. maddesinde “geçici iş ilişkisi” başlığı altında düzenlenmiştir3.1475 sayılı İş Kanununda ödünç iş ilişkisine ilişkin bir düzenleme bu- lunmamakla birlikte konu, 818 sayılı Borçlar Kanunun4 320. maddesinden5 yola çıkılarak öğretide ele alınmış ve Yargıtay kararlarında yer almıştır6. Ödünç iş ilişkisi iki şekilde ortaya çıkmaktadır. İlki gerçek anlamdaki ödünç iş ilişkisi olup İK m. 7’de kural altına alınmıştır ve kısaca bir işverenin işçisini, işçinin de rızasını alarak, başka bir işveren yanına belirli ve geçici bir süre çalışmak üzere göndermesi olarak tanımlanabilir. Ödünç iş ilişkisinin ikinci türü olan ve Türk hukukunda düzenlenmeyen mesleki anlamda ödünç iş ilişkisi başka işverenlere işçi ödünç temin etmeyi meslek edinmiş bir işveren tarafından işçinin sadece ödünç verilmek üzere işe alınmasıdır7. Kanunda geçici iş ilişkisi terimi kullanılmasının sebebi, Kanun Tasarısı- nın Meclisteki görüşmeleri sırasında “ödünç” kelimesinin işçinin kişiliğini zede- leyici vasıfta olduğuna yönelik eleştirilerdir8. Ancak doktrindeki geçici iş ilişkisi teriminin isabetli olmadığına ilişkin görüşe9 katılmakta ve bu sebeple de çalış- mamızda ödünç iş ilişkisi terimini tercih etmekteyiz. Ayrıca çalışmamızda geçici olarak bir başka işveren yanında çalışmaya gönderilen kişi için “işçi”, işçisini bir başka işveren yanına gönderen işveren için “ödünç veren işveren” ve bu işçiyi geçici bir süre için alan işveren için “ödünç alan işveren” terimleri kullanılmıştır10.

Keywords: