Özet:

16’ncı yüzyıldan itibaren imparatorluklarını büyütme emelleri peşinde koşan Ruslar doğuya ve güneye doğru yayılmayı zorunlu görmüşlerdir. Bu bağlamda Kuzey Kafkasya, Asya kıtasının derinliklerine ve sıcak denizlere uzanan mihverleri kontrol edebilen jeopolitik konumu ile Ruslar için çok önemli olmuştur. Hedeflerine ulaşmak için Kuzey Kafkasya’nın işgalini ve kontrolünü amaçlayan Ruslar, bölgenin sömürgeleştirilmesi ve tamamen Rusya ile bütünleştirilmesi yaklaşımları arasında ikilem yaşamışlar; bu ikilem nedeniyle uyguladıkları kontrol stratejileri dönemlere ve devletin başında bulunanların bakış açılarına göre farklılıklar göstermiştir. Ruslar, 16’ncı yüzyılın ortalarından günümüze kadar Kuzey Kafkasya halklarına yönelik olarak; Kozakların kullanılması, Ruslaştırma ve Hıristiyanlaştırma, kültürleşme ile işbirlikçiler yaratma, böl ve yönet, sürgün ve göç ettirme, Rus kökenlileri yerleştirme, baskı ve şiddet politikalarını yaygınlıkla uygulamışlardır. Rusya’nın tarihsel süreçte uyguladığı bu politikalar bölge halklarının bölünmesi ve Rusya’ya karşı güçlü bir ulusal egemenlik mücadelesinin engellenmesi açından kısmi ve dönemsel bir başarılı sağlamasına rağmen, bölgenin tam olarak kontrol altında tutulması hiçbir zaman mümkün olmamıştır. Günümüzde yaygın istikrarsızlık, radikal İslam ve terörle anılan Kuzey Kafkasya’daki sorunların önemli bir bölümü Rusya’nın bölgeyi kontrol stratejilerinden kaynaklanmaktadır. <

Anahtar Kelimeler: