Atıf Sayısı
1
Görüntüleme
77
İndirme
16
Dede Korkut anlatılarının destandan hikâyeye geçişin izlerini taşıdığı sıklıkla dile getirilir. Ancak bu değişimin daha ziyade belirli kahramanlar ve bu kahramanların davranışları üzerinden gerçekleştiği bilinmektedir. Bu çalışma, Dede Korkut anlatılarındaki kahramanların arkaik destan niteliği taşıyan destan kahramanlarından farkını toplumsal normlar üzerinden göstermeyi hedeflemektedir. Dede Korkut anlatıları yazılışın tarihleri ile içerdikleri kültürel öğeler açısından karşılaştırıldıklarında barındırdıkları motifler noktasında oldukça yoğun masalsı formlar taşıdıklarını ifade etmek mümkündür. Bu yapısı itibarıyla yazıldıkları ya da istinsah edildikleri tarihlerde hitap ettikleri kültür coğrafyasının bu metinleri büyük oranda içselleştirerek kabul ettiklerini öngörmek gerekmektedir. Dolayısıyla kahramanların tarihsel kimliği ile metinlerin yazılış/istinsah tarihleri arasında sosyokültürel değişimin olmaması söz konusu değildir. Oğuz Kağan’ın dönüştürücü ve medeniyet inşa edici tavrından kurulan düzenin veya toplumsal yapının şekillendiği yeni kültür atmosferi içerisinde kahramana yüklenen ya da kahramandan beklenen davranış ve eylemler farklılık arz edecektir. Sosyal yapıda meydana gelen zihniyet değişimleri ve medeniyet dairesindeki farklılıklar çerçevesinde doğan bu yeni kahraman tipi ilerleyen süreçlerde bilinçaltındaki kolektif yapıyla örtüşerek yeni şartlara uyum sağlamış olacağından kahramanları bu açıdan değerlendirmek gerekmektedir. Destan metinlerine sosyal açıdan yapılacak bu yöndeki bakış açıları arkaik destanların, Türk milletinin ilk dönem ürünleri olduklarından devlet ve imparatorluk yapılarının izlerini taşımakla birlikte aynı zamanda törenin şekillenme sürecine ait izleri de barındırmaktadır. Töre bu anlamda kahraman merkezli ve kahramanının toplumu dönüştürdüğü bir sürecin izlerini taşır. Medeniyet seviyesinde meydana gelen değişimler, demografik ve kültürel yapıda meydana gelen farklılıklar doğal olarak toplumsal kuralları ve anlatı türlerini etkiler. Bu etki toplumsal normları şekillendiren Oğuz Kağan’dan yakın tarihlere gelinceye kadar geçen sürede kahramanın toplumu değiştirmesinden toplumun kahramanın davranışlarını değiştirmeye yönelik olacak çizgide bir gelişim göstermesine imkân verir. Dede Korkut anlatıları, arkaik destanlardan oluşum ve yazılış tarihine gelinceye kadar kültürel etkileşimler ve yeni kültürel daireler içerisinde şekillenir. Kahramanların sıra dışı bir duyuş, düşünüş ve hareket gerektiren eylemlerinde toplumun farklı istek ve dilekleri bu noktada kendini açık bir şekilde gösterir. Kahraman, toplumun içerisinden çıkmış olmakla birlikte, olaylara bakış ve yaklaşım tarzı itibarıyla toplumdan belirli oranda sıyrılarak kendine özgü bir yerde bulunur, buna neden olan temel etken ise kolektif bilinçaltında yatan temel özellikleri bir şekilde gerçekleştirmek için kahramandan toplumun beklentisidir. Dede Korkut anlatılarında kahraman bir yandan masalsı öğelerle bezeli bir dünyanın içerisinde ejderhalarla savaşırken diğer yandan bu masal dünyasının tamamıyla dışında İslami öğelerle bezenmiş bir şekilde kahramana yardımcı olan görklü Tanrıdan yardım isteyerek hareket etmektedir. Kahramana yüklenen görevin bu anlamda İslamiyet öncesi kolektif bilinç ile İslamiyet sonrası öğelerden oluş-tuğunu ve kahramanın iki kültür arasında sıkışmış bir şekilde kendisine yüklenen sorumluluğu yerine getirmek zorunda kaldığını belirtmek gerekmektedir.
It is often said that the horror stories carry the traces of the transition from the story to the story. But it is known that this change occurs rather through certain heroes and the behavior of these heroes. This study aims to show the difference between the heroes in the Stories of Dede Korkut and the heroes in the Stories of Dede Korkut with an archaeological narrative character through social norms. When compared with the history of the story, it is possible to express that they carry very intense narrative forms at the point of the motives they host. It is necessary to predict that the cultural geography in which they refer to in the dates they were written or interpreted, accepted these texts in a large degree by incorporating them. Therefore, there is no social and cultural change between the historical identity of the heroes and the text's written/instinct dates. In the new cultural atmosphere in which the order or social structure is formed based on the transformative and civilization-building attitude of Son Kağan, the behavior and actions charged with the hero or expected from the hero will be different. This new type of hero born in the framework of the mental changes in the social structure and the differences in the civilisation apartment, in the progressive processes, will be embedded with the collective structure of the subconscious, adapting to the new conditions, the heroes must be assessed in this regard. The views in this direction will be made to the text of Destan socially contain the traces of the archaeological casts, since they are the first period products of the Turkish people, while carrying the traces of the state and empire structures, and also the traces of the process of forming the ceremony. In this sense, the struggle carries the traces of a process in which the hero is centered and the hero transforms society. The changes that occur at the level of civilization, the differences that occur in the demographic and cultural structure naturally affect the social rules and kinds of narrative. This effect makes it possible for the time passing from the Son of Kağan to the nearest dates, which shapes the social norms, to show a development in the line that will be aimed at changing the behavior of the hero from the change of society by the hero. Dede Korkut stories are formed within cultural interactions and new cultural apartments, from archaeological stories to the formation and writing history. In the actions of the heroes that require an unusual sense, thought and movement, the different desires and desires of society manifest themselves clearly at this point. Although the hero is out of society, he is in a particular place, separated in a certain degree from society in terms of his view and approach to events, and the main factor that causes this is the expectation of the hero from society to realize the basic characteristics of the collective subconsciousness in a way. On the one hand, the hero fights with the dragons in a world of fairytale elements, while on the other hand, this fairytale world is completely out of Islamic elements, and moves by asking for help from the glorious God who helps the hero in a way of fairytale elements. It must be noted that the duty charged with the hero in this sense consists of pre-Islamic collective consciousness and post-Islamic elements, and that the hero has to fulfill the responsibility charged with him in a way caught between the two cultures.
Alan : Filoloji
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Atıf Yapanlar
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
