Özet:

Dünyanın bugüne kadar gördüğü en büyük çatışma olan İkinci Dünya Savaşı, çeşitli alanlardan pek çok bilim insanının üzerine yoğunlaştığı bir çalışma sahasıdır. Dünya üzerinde, sosyal bilimler, fen bilimleri, sağlık bilimleri gibi ana bilim dallarından, binlerce çalışmanın gerçekleştirildiği İkinci Dünya Savaşı konusuna, Türkiye’de yeterli önemin verildiğini söyleyemeyiz. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivinde Ankara ile ilgili İkinci Dünya Savaşı dönemine ait belgelerin incelenmesi ile ilgili bu çalışmanın amacı; Türkiye merkezli İkinci Dünya Savaşı çalışmalarına yeni bir eklenti oluşturmak, dünyada aynı alandaki sosyal bilimler çalışmalarına katkı sağlamak, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivinde bulunan arşiv belgelerinin kabaca da olsa bir tasnifini yapmaktır. Bu tasnifin ilerleyen zamanda aynı yoldan geçeceklere bir fayda sağlaması beklenmektedir. Bahsedilen tüm bu hedeflerin, başkent Ankara için de uygulamaya koyulma arzusu, bu çalışmanın ikinci amaç grubunu teşkil etmektedir. Tarih boyunca görülen en yıkıcı çatışma İkinci Dünya Savaşıdır. Bu büyük çatışmaya direk katılmayan Türkiye, yine de savaşın olumsuz etkilerinden kurtulamamıştır. Savaş başladığında henüz 16 senelik bir başkent olan ve gün geçtikçe gelişen Ankara, Türkiye’nin hükümet merkezi olarak önemli roller üstlenmiştir. Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi Kataloglarında İkinci Dünya Savaşı döneminde Ankara hakkında bulunan belgeler incelenerek tasnif edilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi katalogları, çeşitli alanlardan oluşan 15 fon alanı ve 169 kurumun ortak bilgi havuzu şeklinde büyük hacim ve çeşitliliğe sahip bir saklama alanıdır. Bu sebeple adı geçen kataloglarda yapılan taramalar zengin bir bilgi ağından sonuçlar sunmakta ve gerçekleştirilecek çalışmalara ciddi katkılar sağlamaktadır. Çalışmanın hedefi, Türkiye’de üretilen İkinci Dünya Savaşı merkezli sosyal bilimler çalışmalarına katkıda bulunmak, konu ile ilgili ulusal ve uluslararası veri tabanları için yeni datalar ortaya çıkartmak, arşiv belgelerinin kabaca da olsa bir tasnifini yaparak daha sonra ortaya çıkacak çalışmalara yol açmaktır. Bu genel amaç doğrultusunda ve başkent Ankara özelinde; Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşındaki rotasının belirlenmesine çalışılmıştır. Çalışma sonucunda bulunan 1303 adet askerî ve sivil içerikli arşiv belgesi değerlendirilmiş ve 62 ayrı konu başlığında tasnif edilmiştir. Gerçekleştirilen bu tasnifin, ileride ilgili alanda çalışma yapacaklara ve Ankara’nın İkinci Dünya Savaşındaki durumunun daha net anlaşılmasına katkı yapacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: