Abstract:

Bu çalışmada Türkiye Türkçesi atasözlerinde kullanılan sayılar hususuna değinilecek, çalışmanın kapsamı “iki” sayısı ile kurulanlarla sınırlandırılacaktır. Türk halk inanışında “üç”, “dört”, “beş”, “yedi”, “dokuz”, “kırk” gibi kutlu olarak tanımlanan özel sayılar bilinmektedir. “iki”, “bir” sayısının ardışığıdır, çokluğu ifade eder. Evrendeki ikilik “iki” ile sembolize edilir. “iki”nin atasözlerimizde diğer sayılara göre daha fazla kullanılmasında mutlaklığı işaret eden “bir”in elbette etkisi vardır. Çalışmada “iki”nin ana başlık ve alt başlıklarla isim, sıfat, zamir, zarf olarak nasıl kullanıldığı, daha çok hangi sözcüklerle kalıplaştığı işlenecek, tespitlerde bulunulacaktır. Ayrıca “iki” ile kurulan atasözlerinin “bir” ile, zıtlık da ifade edecek şekilde, “iki…bir / bir…iki” kalıbında “iki eğriden bir doğru çıkmaz”, “iki dinle bir söyle”, “bir koltuğa iki karpuz sığmaz”, “bir buldu, iki ister; akçe buldu, çıkın ister” örneklerindeki gibi eş dizimli kullanımlarına da yer verilecektir.

Keywords: