Abstract:

Oğuz Türkçesine dayalı olarak gelişen ve Anadolu’da merkezi otoritenin sarsılmaya başladığı XIII. yüzyılda yazı dili olan Eski Anadolu Türkçesi, Selçuklu Devleti'nin yıkılmasının ardından Beylikler döneminde ve Osmanlı Devleti'nin bir döneminde belirgin özellikleriyle gelişimini sürdürmüş, XV. yüzyılın ardından çeşitli değişikliklerle yerini Osmanlı Türkçesine bırakmaya başlamıştır. Gelişimini birçok müellifin yazdığı eserlerden takip edebildiğimiz Eski Anadolu Türkçesinin eserlerini veren önemli müelliflerden biri de XIV. yüzyılın ikinci yarısı ile XV. yüzyılın ilk yarısında yaşadığı tahmin edilen, Germiyanlı olduğu düşünülen Ahmed-i Dâî’dir. Çok sayıda eser yazmış olan müellifin,meşhur ve kaynaklarda adı ilk sırada yer alan eseri Çengnâme adlı mesnevisidir. Kimi kaynaklarda hakkında yanlış bilgi verilen, başka eser veya eserlerle karıştırılan Çengnâme üzerine yapılan kapsamlı çalışmalar, eserin gerçek değerini göstermiştir. Çengnâme’nin, İsmail Hikmet ERTAYLAN ve Vasfi Mahir KOCATÜRK’ün adlarıyla da anılan, günümüze kadar ulaşabilmiş iki nüshası olduğu biliniyordu. Ancak kütüphaneler dışında, eksik de olsa, Çengnâme’nin yeni bir yazma nüshası daha tespit edilip şahsi kitaplığımıza eklenmiştir. Çalışmamızda, dil ve imla özelliklerinin ardından, yeni nüshanın metni Gönül ALPAY TEKİN’in çalışmasında verilen metinle karşılaştırılarak nüsha farkları dipnotlar ile gösterilmiş, nüshanın örnek pozları sunulmuştur. Ayrıca yeni bulunan nüshanın tarih tahmini yapılırken yalnızca dil ve imla özelliklerine değinilmemiş, nüshadaki filigrandan da faydalanılmıştır. Nüshadaki filigrana daha önceki bir çalışmada 1517 yılına ait bir belgede de rastlanıldığı görülmüş ve böylece nüshanın tarih tahmini temellendirilmiştir.

Keywords: