Özet:

Bireysel yaşam genel olarak siyasal, ekonomik ve sosyolojik yapılar tarafından belirlenmektedir. Bu yapıları şekillendiren temel güçler ise sırasıyla devlet, piyasa ve toplumdur. Karl Polanyi ve Friedrich Hayek'in devlet, piyasa ve toplum üzerine ortaya koydukları açıklamaları karşılaştırmalı olarak ele alındığında, insan yaşamının anlaşılması için bütünsel bir yaklaşıma ulaşılabilmektedir. Bu bağlamda iki düşünür, aynı olgulara yönelik zıt bakış açıları sunarak, sosyal bilimler içinde iki farklı çizginin öncüleri olmuşlardır. Çalışmada, bu düşünürlerin sonraki çalışmaların ideolojik olarak sınıflandırılmasında belirleyici bir güce sahip oldukları tespitinde bulunulmaktadır. Buradan hareketle düşünürlere ait görüşlerin sosyal bilimler için “ideolojik bir pH değeri”ni temsil ettiği öne sürülmektedir. Polanyi piyasa sistemi tarafından sunulan bireysel özgürlükler ve eşitlik ideallerinin, sistemin işleyişi sonrasında gerçekleşmediğine dikkat çekerek toplumsal değerleri ön plana çıkarmaktadır. Hayek ise piyasanın, insanın refahı ve özgürlüğünü sağlayan en iyi kurumsal düzen olduğunu savunmaktadır. Bu çalışma genel olarak, Hayek’in serbest piyasa savunusu ile onun karşısında yer alan Polanyi’nin gömülü ekonomik sistemini siyasi, ekonomik ve sosyal yönleriyle birlikte karşılaştırmalı olarak tartışmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: