Özet:

Gün uzunluğu değişimlerinin, reprodüktif büyüme dönemlerinde fotoperiyodik uyartı değişimlerine duyarlı olduğu bilinen bazı kültür bitkilerinin vegetatif büyüme dönemlerinde bazı çimlenme parametreleri üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışmamızda karanlık uygulamalarıyla uzun gün monokotillerinden Hordeum vulgare cv. Özdemir, Triticum aestivum cv. Alpu, Triticum aestivum cv. Sönmez bitkilerinin çimlenme oranlarında düşüşler belirlenmiş, fotoperiyodik uyartı değişimleri kendi aralarında değerlendirildiğinde ise istatistiki fark gözlenmemiştir. Uzun gün dikotillerinden Spinacia oleracea cv. AG-8117, Spinacia oleracea cv. AG-8121, Raphanus sativus cv. 8TR-18’de dedüşük çimlenme oranları karanlık şartlarda sağlanmış, fotoperiyodik uyartı değişimlerinin 8TR-18’de oluşturduğu farklılık ta anlamlı bulunmamıştır. Gün uzunluğu değişimleri, uzun gün monokotillerinden Hordeum vulgare cv. İnce04, kısa gün monokotillerinden Oryza sativa cv. Gönen tohumlarının çimlenme oranları üzerinde etkili olamamış, tüm serilerde aynı çimlenme oranlarına ulaşılmıştır. Kısa gün monokotillerinden Oryza sativa cv. Kızıltan, Sorghum bicolor cv. Nes, Sorghum bicolor cv. Gözde-80, kısa gün dikotillerinden Glycine max cv. Nova, nötr gün dikotillerinden Lycopersicon esculentum cv. Wisconsin, Lycopersicon esculentum cv. D-9 fotoperiyodik uyartı değişimlerine duyarlı davranmışlardır. Kısa gün bitkisi Sorghum bicolor cv. Gözde-80’de uzun gün indüksiyonu çimlenmenin belirgin olarak yavaşlamasına neden olmuştur. Diğer kısa gün bitkilerindehızlı çimlenme karanlık uygulanan tohumlarla sağlanmış, gün uzunluğundaki artışlara koşut olarak çimlenme hızlarında gecikmeler olmuştur. Uzun gün bitkilerinden Hordeum vulgare ve nötr gün bitkilerinden Lycopersicon esculentum’da dahızlı çimlenme karanlık uygulanan tohumlarla sağlanmıştır. Gün uzunluğundaki artış, uzun gün bitkilerinden Raphanus sativus’da çimlenmenin belirgin olarak yavaşlamasına neden olmuş, buna karşın Triticum aestivum ve Spinacia oleracea’dahızlı çimlenme uzun gün uygulanan tohumlarla sağlanmıştır. Çimlenme indeksi ve hız katsayısı parametrelerinde de genotipler seviyesinde farklılaşabilen önemli değişimlerle karşılaşılmıştır

Anahtar Kelimeler: