Abstract:

Araştırma, bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin verim, bazı tarımsal ve fizyolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2009-2010 ve 2010-2011 yıllarında Edirne’de yürütülmüştür. Deneme 22 çeşit ile tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Tane verimi, bayrak yaprak alanı, bitki örtüsü sıcaklığı, bayrak yaprak klorofil miktarı, yaprak su tutma kapasitesi, kuru madde oranı, bitki boyu, başaklanma ve olgunlaşma gün sayıları gibi özellikler incelenmiştir. Araştırmada tane verimi dışında diğer karakterlerde çeşitler arasında önemli istatistiksel farklılıklar bulunmuştur. Çeşitlerin genel ortalama tane verimi 721,8 kg/da olurken, en yüksek tane verimi 762,3 kg/da ile Trakya BVD7 hattında belirlenmiştir. En geniş bayrak yaprak 32,96 cm2 ile Tina, en az yaprak alanı ise 18,54 cm2 ile Kate A-1 çeşidinde ölçülmüştür. Araştırmada kanopi sıcaklığı ve bayrak yaprakta klorofil ölçümü başaklanma döneminde yapılmıştır. Kanopi sıcaklığı 22,66 oC ile 25,75 oC arasında değişmiş, en yüksek sıcaklık Tina, en düşük sıcaklık ise Milena çeşidinde ölçülmüştür. En fazla klorofil miktarı 53,41 ile Tekirdağ, en düşük 46,89 ile Golia çeşidinde ölçülmüştür. En fazla yaprak su tutma kapasitesi Bereket, en fazla kuru madde oranı ise Tekirdağ çeşidinde belirlenmiştir. Kanopi sıcaklığı ile bayrak yaprak alanı arasında yüksek oranda pozitif olumlu ilişki saptanırken (r=0,628), bitki boyu ile (r=-0,459) ve yaprak su tutma kapasitesi (r=-0,355) olumsuz ilişki belirlenmiştir. Bitki boyu ile klorofil miktarı (r=0,398) ve yaprak su tutma kapasitesi arasında (r=0,371) düşük oranda olumlu ilişki belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, Trakya BVD7 ve Nina yüksek tane verimi ile öne çıkan genotipler olmuştur. Tane verimi ile fizyolojik karakterler arasında beklenen ilişkiyi görebilmek için fizyolojik çalışmalar kurak koşullarda yürütülmelidir.

Keywords: