Özet:

İran'da tıbbi bitki yetiştiriciliğinin gelişmesi için, bu konuda etkili faktörlerin belirlenmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Tıbbi bitki yetiştiriciliğinin gelişmesinde en etkili faktörün belirlenmesi için uygun bir yöntem bulunması gerekmektedir. Bu çalışma, Analitik Ağ Süreci (ANP) yöntemi kullanılarak İran Kuzey Horasan bölgesinde tıbbi bitki yetiştiriciliğinin gelişiminde etkin kriterlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çok kriterli karar verme (ÇKKV) faktör seçimi için uygun bir yöntem olup, analitik ağ süreci (ANP) ise bu çalışmada araç olarak kullanılmıştır. Bu amaçla, tıbbi bitki yetiştiriciliğinin gelişimi üzerinde etkili olan faktörlerin olduğu bir liste uzman grubuna sunulmuştur. Daha sonra bu konuda etkili olan kriter ve alt kriterlerin önceliğinin belirlenmesi için ilgili araştırmacılar ve bölgenin yerel üretici uzmanlara hazırlanan anketler yapılmıştır. Yapılan anketler Super Decision yazılımı kullanılarak analiz edilmiştir. ANP kullanılarak tıbbi bitki yetiştiriciliğinin gelişimi üzerinde etkili ana faktörlerin örneğin ekonomik, eğitim-yayım hizmetleri, sosyal-kültürel ve destekleyici politikaların sıralaması gösterilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmanın ana amacı, tıbbi bitkileri yetiştiriciliğinin gelişimini etkileyen faktörlerin önceliklerinin belirlenmesi için bir karar verme aracı olarak ANP geliştirilmesidir. Sonuçlar, ANP metodunun tıbbi bitkileri yetiştiriciliğinin gelişimini etkileyen faktörlerin önceliklerinin belirlenmesi için uygun bir metod olduğunu göstermiştir. Yapılan bu araştırma sonucunda tıbbi bitki ekiminin desteklenmesi, pazarlama desteği için altyapı oluşturulması, üreticilerin eğitilmesi gibi hususların tıbbi bitki yetiştiriciliğinin gelişimi üzerinde en fazla etkiye sahip olan faktörler olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler: