Abstract:

Bu makalede, geçmişten günümüze önemli bir kavram olan “ribâ”nın çok yönlü etimolojik (köken bilim) ve semantik (anlam bilim) incelemesi yapılarak, Kur’ân’ı Kerîm ile kazandığı özel anlam çerçevesindeki farklı alanlara evrilişi doğrultusunda analizler üzerinde durulacaktır. Ribâ kavramının gerek İslâm öncesi gerek İslam sonrası dönemlerde fazlaca kullanılan bir kavram oluşu, onu farklı perspektiflerden ele alma imkanı sağlamıştır. Bu sebeptendir ki ribânın çeşitli kaynaklarda birçok tanımı yapılmıştır. Ribâ kavramının etimolojik ve semantik analizi bakımından sağlam bir temele oturtulması için tarihi seyir içerisinde kullanıldığı anlamların göz önünde bulundurulması gerekir. Bunun bir sonucu olarak da hangi yönde bir anlam değişmesine uğradığı bu çalışmada mühim bir yeri kapsamaktadır. Bunun yanında ilgili kavramın Kur’ân’da geçen türevlerine bakmak da bu kabilden bir ehemmiyet taşır. Tüm bu fonksiyonlar göz önünde bulundurularak makalede öncelikle ribâ kavramının kökenine bağlı birtakım semantik tanımlar aktarılacak, akabinde Kur’ân’daki kullanım alanı ve bakış açısıyla yorumlanmaya çalışılacaktır.

Keywords: