Abstract:

Asırlar boyunca süre gelen ve sosyal bir problem olan dilencilik, tüm toplumlarda olduğu gibi Osmanlı topraklarında da gözlemlenen bir olgudur. Osmanlı’da devlet yöneticileri daima yardıma muhtaç, kimsesiz, hasta ve çaresiz olan tebaaya bakmakla kendini yükümlü olarak görmüş, bununla birlikte koruma ve kollama görevini eksik etmemeye çalışmıştır. Dilencilik yapanların arasında özellikle ebeveyn koruyuculuğundan mahrum çocukların ve düşkün kadın ve yaşlıların olduğu görülmektedir. Dolayısıyla devlet, toplumun himayeye muhtaç bu kesimine daha iyi şartlar sağlamak ve dilenmelerini önlemek adına çeşitli tedbirler almıştır. Bu doğrultuda dilenciliğe karşı mücadelenin öncelikle bir takım yardım dernekleri tarafından yürütüldüğü gözlemlenmiştir. II. Meşrutiyet ile birlikte yardım faaliyetlerinde şahıslar çevresinde kurumsallaşma sürecinin başladığı bir dönem olmuştur. Osmanlı topraklarında hem Müslümanlar hem de gayrimüslimler kurdukları yardım cemiyetleriyle cins ve mezhep ayrımı gözetmeksizin yardıma muhtaç kişilere destek olmaya gayret etmişlerdir. Bu çalışmada ise Amerikalı Yahudi asıllı bir kadın olan Madam Rachelle Naar’ın kimsesiz ve sefalet içerisinde olan çocukları, kadınları ve yaşlıları korumak amacıyla Osmanlı topraklarında kurduğu Beyne’l-milel Men-i Tese’ül Cemiyeti İslam Şubesi ve yine bu cemiyete bağlı olarak açtığı Saadet Yurtları’nın faaliyetleri ele alınacaktır. Ayrıca Osmanlı Devleti’nde ilk defa yabancı bir kadın tarafından kurulan bu cemiyetin özellikleri, gayesi, kapsamı ve faaliyetleri üzerinde de durulacaktır.

Keywords: