Abstract:

1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren 22.11.2001 tarih ve 4721 sayılı yeni Medeni Kanunu, soybağı hukukunda bazıları reform niteliğinde olan bir çok değişiklik yapmıştır. 743 sayılı eski Medeni Kanunda yer alan sahih nesep - gayrı sahih nesep ayırımı terk edilerek, ister evlilik içinde, isterse dışında doğmuş olsunlar, bütün çocukların ana ve babalarına hukuken bağlanmalarım sağlayan tek bir soybağı öngörülmüştür. Buna göre, doğum olayı sonucu çocuk ile anası arasında kan bağına dayanan ve hukuken kabul edilen bir soybağı ilişkisi kurulur. Çocuğun anası, onu doğuran kadındır. Doğum olayı, çocuk ile anası arasında soybağı ilişkisi kurmaya yeterli olurken, baba ile çocuk arasında soybağının kurulabilmesi için, babanın ana ile evli olması ya da babanın çocuğu kanunun öngördüğü usullerden biri ile tanıması veyahut da onun babalığı hakkında bir mahkeme karan bulunması gerekir (MK.m.282). Baba ile çocuk arasında soybağı kurulmasını sağlayan “ana ile evlilik”, hem çocuğun doğduğu sırada ana baba arasındaki mevcut evliliği hem de çocuk doğduktan sonra ana ve baba arasında kurulan evliliği kapsamakta ve “kocanın babalığı” başlığını taşıyan ikinci ayırımda (m.285-294) düzenlenmektedir. “Tanıma ve babalık hükmü” ise üçüncü ayırımda (m.295-304) yer almaktadır. Yeni Medeni Kanun, evlilik içi soybağı (sahih nesep) - evlilik dışı soybağı (gayrı sahih nesep) ayırımını ortadan kaldırdığı için, çocuk ile ana baba arasındaki soybağı ne şekilde kurulmuş olursa olsun, velayet ve soyadına ilişkin düzenlemeler saklı tutulursa, soybağı ilişkisine uygulanacak hükümler aynıdır. Oysa ki eski Medeni Kanuna göre, çocuğun doğumu anında ya da çocuk ana rahmine düştüğü anda ana ile evli olmayan ve bu evlilik dışı doğum sonrası ana ile evlenmeye yanaşmayan bir erkek, çocuğu tamsa veya aleyhine açılan babalık davası sonucu babalığına karar verilse bile, kendisi ile çocuk arasında gayrı sahih nesep bağı (evlilik dışı soybağı) kurulurdu. Ancak bu çocuklar, evlilik içi soybağı ile babasına bağlanan çocuklara nazaran daha elverişsiz bir hukuki rejime tâbi tutulurdu. Evlilik kurumunu ve aileyi koruma felsefesi ile hareket eden yasa koyucu, aslında bu durumun ortaya çıkmasında hiçbir kuşum olmayan çocukları cezalandırmakta idi. Yeni Medeni Kanun, evlilik dışında doğan çocukların toplum hayatında evlilik içinde doğmuş çocuklarla eşit bir yer edinmelerini sağlamak maksadıyla babası tanıma ya da babalığa hüküm sonucu hukuken belirlenen evlilik dışı çocuğu evlilik içi çocukla esas itibariyle aynı statüye tâbi tutmuştur. Çocuk ile ana baba arasındaki “soybağının hükümleri”, genel olarak beşinci ayınmda (m.321-334) düzenlenmiştir.

Keywords: