Özet:

Deyimler, bir milletin kültür taşıyıcı ögelerinden biridir. Ulusun söz yaratma gücünden doğar. Hassas ve ince bir düşünüşün ürünü olarak benzetmeler, mecazlarla yüklü atasözleri gibi toplumun malı olan sözlerdir.

Türk dili, tarihsel süreç içerisinde Asya’nın en doğusundan Avrupa’nın en batısına kadar yayılan Türk soylu devlet ve imparatorlukları aracılığıyla, çok geniş bir alanda kullanılmış, kullanılmakta ve kullanılmaya da sonsuza kadar devam edecektir.

Şu an Türk dili konuşan Türk soylu halkların dillerine bakıldığında birbiriyle ses bilgisi,  biçim bilgisi, sözcük bilgisi ve cümle bilgisi bakımından benzer yönlerinin olduğu, bu benzerliğin yanında ses ve biçim bilgisi bakımından bazı farklı yönlerinin de olduğu görülür. Şu an Türk dilinin 20’den fazla lehçesi bulunmaktadır. Bu lehçelerden biri, bugün bağımsız Türk cumhuriyetlerinden biri olan Kazakistan’da konuşulan Kazak Türkçesidir. Kazak Türkçesinin sözlü ürünlerinden biri olan destanlar, diğer Türk cumhuriyetlerinde olduğu gibi önemini koruyan zenginliklerdendir. Bu çalışmada, kahramanlık konulu destanlardan biri olan Kazak destanları IV: Kırım’ın Kırk Batırı adlı eserde geçen deyimler incelenmiştir. İncelemeye, öncelikle sözlüklerde ve gramer kitaplarında deyimle ilgili bilgilerin sıralanmasıyla başlanılacak, ardından Kazak Türkçesinde deyim için hangi terimin kullanıldığı gösterilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: