Özet:

Soya ( Glycine max L.), dünyada geniş alanlarda tarımı yapılan tarla bitkilerinden biridir. Mısır, sınırlı tatlı su kaynakları ile yarı kurak bir ülkedir. Sulama suyu ihtiyacını karşılamak için,  geleneksel olmayan tuzlu ya da atık suların da sulamada kullanılması gerekmektedir. Bu amaçla, Mısır kökenli üç soya çeşidinde (Giza-35, Giza-82, and Giza-111), tuzlu olmayan (kontrol) ve tuzlu (10 mM NaCl) sulama suyunun etkileri, 2010 yılında Japonya’nın Hiroşima Üniversitesi, bitki besleme fizyolojisi laboratuarında yürütülen saksı çalışmaları ile araştırılmıştır. Tuzluluğun bitki üzerindeki etkileri, bitki büyüme parametreleri (BBP) ile belirlenmiştir. Su ilişkiler ise oransal su içeriği ve elektrolit sızıntısı ile saptanmıştır. Tuzluluk stresine tepkiler, bitki dokularındaki klorofil, azot, K, Na ve prolin içeriğinin analizi ile saptanmıştır. Sonuçlar, tuz stresi ile BBP arasındaki ilişkilerin negatif olduğunu göstermiştir. Buna karşın, Prolin, Na + ve elektrolit sızıntısı, tuzluluk ile birlikte artmıştır. Bu çalışmadaki sonuçlar, Giza-111 çeşidinin incelenen tüm özelliklerinin diğer çeşitlere göre üstün olduğunu göstermiştir. Bitkideki kuru ağırlık, oransal su içeriği ile N, K + ve prolin biriminin en yüksek değerlerin, çeşitler karşılaştırıldığında Giza-111 çeşidinde olduğu saptanmıştır. Diğer yandan, tuzluluk, tüm çeşitlerin saplarında elektrolit sızıntısı ve Na + iyonu birikimini artırmıştır. Bununla birlikte en düşük Na + birikimine Giza-111 çeşidinde rastlanılmıştır. Benzer şekilde, Giza-111 çeşidinin sızıntıya karşı membranlarının daha kararlı olduğu bulunmuştur. Sonuç olarak, çeşitlerin, tüm özellikleri karşılaştırıldığında Giza-111 çeşidinin tuzlu koşullarda yaşama uyum kabiliyetinin diğer çeşitlere göre daha iyi olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: