Özet:

Ö Z E T Bu çalışmada amacımız, 17.yy’da bilgi sorununa çözüm arayan ve birbirinden farklı iki yöntemden hareket eden Descartes ve Locke’a göre, bilginin nasıl ortaya konduğunu ve bu kavrayışlardan doğan sonuçları araştırmaktır. Her iki filozofun da başlangıç noktasını ‘kuşku’ oluşturmakla birlikte vardıkları sonuç farklıdır. Descartes’in tümdengelim metodu vasıtasıyla elde ettiğini düşündüğü bilgi, özgür bir toplumun temelini oluşturacak bilimsel bilgi olmaktan uzaktır. Bu bilgi kavrayışının baskıcı rejimlere teorik bir temel sunduğunu söylemek yanlış olmaz. Locke’un bireyselliğe ve özgürlüğe kapı açan deneyci yöntemi ise, insan yaşamına dışarıdan müdahale edecek tüm kurumların gerçekliğini sorgular. Bu anlamda insanın yaşamında mutluluğa ilişkin belirlemelerinde kendi aklı ve deneyiminin dışında hiçbir kılavuzu gerekli görmeyen bir sistemi çağrıştırır. Sonuç olarak hem Descartes’in hem de Locke’un asıl önemli etkisinin, onların epistemolojilerinden doğan ahlaki ve siyasi sonuçları dolayısıyla olduğunu söyleyebiliriz. Anahtar Kelimeler: Tümdengelim, tümevarım, bilimsel bilgi AB S T R AC T The aim of this study is to investigate how Descartes and Locke understood the nature of knowledge in 17th century each from two different point of views and the implications of their understandings. Although the starting point was “doubt” in both philosophers, they reached two different results. The knowledge which Descartes thought to have obtained through deductive method is far from being scientific in its nature which is expected to form the very foundation of a liberal society. On the contrary, it would not be unfair to claim that this sort of knowledge could form the base for oppressing regimes. In contrast, the empirical method proposed by Locke which is more in line with individuality and liberty questions all external institutions intervening human life. His notion of knowledge indicates a system that does not require anything except reason and experinece with regard to obtaining individuals’ happiness. As a result it could be argued that impact of Locke and Descartes lies not in their epistemelogies per se but rather in the ethical and political implications of such epistemologies. Keywords: Deduction, induction, scientific knowledge

Anahtar Kelimeler: