Özet:

Öğrenci ile öğreticinin aynı mekânda olması zorunluluğunu ortadan kaldırarak farklı yerlerdeki kişilerin bilgi ve iletişim teknolojileri aracılığıyla eğitim faaliyetini yürütmelerine olanak tanıyan uzaktan eğitimin öne çıkan uygulama türü olan çevrimiçi (online) eğitim, önemli bir dijital öğrenme yöntemi ve ortamıdır. Genellikle olağanüstü kriz durumlarında başvurulan çevrimiçi eğitim yöntemi, yüz yüze eğitimden farklı dinamiklere sahip olduğundan uygulanması ile birlikte olumlu ve olumsuz sonuçlara neden olabilmektedir. Ülkemizde özellikle Covid-19 pandemisi ve 6 Şubat 2023 tarihli Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasında üniversitelerde çevrimiçi eğitim uygulamasına geçilmiş olduğundan öğretim üyelerinin nasıl etkilendiği sorusu önem kazanmıştır. Bu kapsamda araştırmanın amacı da üniversitelerin iktisadi ve idari bilimler fakültelerinde (iibf) görevli olan ve çevrimiçi eğitim uygulaması ile ders vermiş öğretim üyelerinin bu süreçten nasıl etkilendiğinin tespiti olarak belirlenmiştir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada verilerin toplanmasında açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Hazırlanan görüşme formu etik izinlerin alınmasının ardından katılımcılara uygulanmış ve veri doygunluğuna (cevapların birbirini tekrar etmesi) ulaşınca görüşmeler sonlandırılmıştır. Toplam 24 öğretim üyesi ile görüşme yapılmıştır. Ayrıca katılımcılardan elde edilen verilerin analizinde ve bulguların görselleştirilmesinde MAXQDA 2022 nitel veri analiz programı kullanılmıştır. Araştırma neticesinde ise, çevrimiçi eğitimin büyük çoğunlukla kalitesiz ve verimsiz bir eğitim olarak değerlendirildiği, asli yöntemden ziyade ikincil-destekleyici bir yöntem olması gerektiği, öğrencilerle ve diğer öğretim üyeleriyle iletişimin önemli oranda azaldığı ve büyük oranda çevrimiçi eğitimde ders anlatım yöntemlerinde değişikliğe gidilmek zorunda kalındığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca derse devam zorunluluğunun olmaması, öğrenci performanslarını doğru ve sağlıklı şekilde ölçme ve değerlendirmenin mümkün olmaması, sınav denetiminin yapılamaması, ödevlerde replikasyon (kopyalama) yapılması gibi problemler tespit edilmiştir. Teknolojik donanım eksikliği, internet bağlantı sorunlarının varlığı ve üniversitelerin çevrimiçi eğitim platformlarında teknik aksaklıkların yaşanmasından dolayı verimli ders ortamının oluşturulamadığı saptanmıştır. Son olarak, çevrimiçi eğitim sürecinin bilimsel çalışmaları niceliksel olarak azalttığı, öğretim üyelerinde motivasyon kaybına yol açtığı ve daha çok özel hayata zaman ayrılmasına neden olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: