Özet:

Son yıllarda dikkat çeken eğitim yaklaşımlarından biri eleştirel pedagojidir. Türk eğitim sistemi incelendiğinde eleştirel pedagojinin izlerine en çok Köy Enstitüleri döneminde rastlandığı görülmektedir. Bu nedenle araştırmanın amacı, Köy Enstitüsü mezunlarının aldıkları eğitim neticesinde elde ettikleri kazanımların eleştirel pedagojik bağlamda yaşamlarına yansımalarının incelenmesidir. Çalışma nitel araştırmalardan olgubilim araştırması (fenomenoloji) olarak şekillenmiştir. Araştırmada elde edilen veriler uzman görüşü alınmış yarı yapılandırılmış bir görüşme formu ile toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniğinden faydalanılmıştır. Çalışma grubunu, kartopu tekniği ile seçilmiş 9 Köy Enstitüsü mezunu oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda, katılımcıların kültürel yeniden üretim, ekonomi, ideoloji/ politika ve eğitimin işlevselliği olarak dört başlık altında eleştirel pedagojiyi yansıtan deneyimleri ortaya konulmuştur. Katılımcıların hepsinin kültürel yeniden üretimin olumsuz döngüsünden çıktıkları, eğitimde fırsat eşitliğini benimsedikleri, Atatürkçü düşünce ile yaşamlarına şekil verdikleri, üretici eğitimi esas aldıkları ve bu temalar doğrultusunda çok çeşitli eylemlerde bulundukları sonuçları elde edilmiştir. Ayrıca demokrasi, özgürlük, eleştirel eğitim, iş içinde eğitim, köyün kalkınması gibi kategorilere de katılımcıların sık sık değindiği elde edilen sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler: