Özet:

Bu çalışmada, düzlem dışı yüklenen yığma duvarın sismik ve kırılma davranışı, analitik ve deneysel olarak incelenmiştir. Deprem kaynaklı maksimum yer hareketi, yığma yapıyı sismik enerjiyle yükler ve yapıda yanal deplasmanlara yol açar. Bu dinamik ötelemenin sonucu olarak zemin kattan çatı katına kadar ivmeler oluşur. Zemin ivmesi çatı katına ulaşıncaya kadar büyür. Bu şekilde, çatı katında oluşan maksimum büyümüş ivme, yığma duvarı hem düzlem içi hem de düzlem dışı yükler. Deprem yüklerine maruz yığma duvarlarda oluşan düzlem içi ve düzlem dışı sismik yükler sonucunda maksimum düzlem içi zorlanmalar, zemin kat duvarlarında oluşurken, maksimum düzlem dışı zorlanmalar ise çatı katı düzeyindeki duvarlarda oluşur. Çatı katı düzeyindeki duvara etkiyen ivme, duvarın ve duvarın mesnetlendiği döşemenin doğal periyotlarının oranına göre, bir büyüme daha gösterir. Bunun sonucu olarak, düzlem dışı yüklenen çatı katı duvarının ivmesi, düzlem içi yüklenen duvarın ivmesinden çok daha büyük olur. Böylece, yığma binanın çökmesi, genellikle, çatı katı düzeyindeki duvarın düzlem dışı kırılmasıyla başlar. Yapılan çalışmada, göçme mekanizmasına, duvarların düzlem dışı dayanımının hâkim olduğu varsayılmıştır. Düzlem dışı tersinir yüklerle yüklenen yığma duvarların deneysel sonuçları sunulmuş ve açıklanmıştır. Düzlem dışı yüklenen yığma duvarın kırılma davranışı, gerçekçi boyutlara sahip bir prototip duvar üzerinde deneysel olarak araştırılmıştır. Çalışmada deprem etkisini modelleyen tersinir düzlem içi ve dışı yükler altında yığma duvar, betonarme döşemede oluşan akma çizgilerine benzer kırılma çizgileri oluşturarak kırılmıştır.

Anahtar Kelimeler: