Özet:

Uydurma hadislerle ilgili literatürde gülün Hz. Peygamber’in terinden yaratıldığı, onun kokusunu koklamayı arzu edenlerin gül koklaması gerektiği ve gül kokladığında Resûlullah’a salavât getirmeyenlerin ona eziyet etmiş olacaklarına dair bazı rivayetler mevcuttur. Gülün yaratılışı veya gülle Hz. Peygamber arasında herhangi bir şekilde münasebet kuran bütün rivayetler muhaddisler tarafından uydurma kabul edilmesine rağmen sonraki devirlerde bilhassa edebî ve tasavvufî eserlerde geniş bir şekilde yer alabilmiştir. Erken dönem tasavvuf literatüründe yer almamakla birlikte sonraki dönemlere ait bir kısım tasavvufî kaynaklarda gülün Resûl-i Ekrem’in terinden yaratıldığı belirtilmiş, bu husus çoğu zaman kaynak zikredilmeksizin söz konusu rivayetlerle de desteklenmeye çalışılmıştır. Mutasavvıflar tarafından kaleme alınan bir kısım edebî eserlerde ve tasavvufî değerlendirmelerde gül Hz. Peygamber’in sembolü olarak kullanılmış veya Resûlullah güle benzetilmiştir. Gülle ilgili rivayetler esas alınarak bazı mutasavvıflar müstakil risâleler de yazmışlardır. Muhaddisler tarafından gül hakkındaki bütün rivayetler uydurma kabul edilmesine rağmen tasavvufî düşüncede bu rivayetlerin sahih olduğunu ileri süren az sayıda şahıslara da rastlanmaktadır. Bazı tarikatların iseönemli sembolleri farklı özelliklerdeki güldür. Tasavvuftaki gül algısı genellikle konu hakkındaki uydurma rivayetlere dayandırılmaktadır. İyi niyetle hadis uydurmakla itham edilen mutasavvıfların gül hakkında hiçbir hadis uydurmamış olmalarına rağmen mutasavvıfların dilinde ve tasavvufî eserlerde Hz. Peygamber’le gül arasında münasebetten söz eden düşüncenin nasıl oluştuğu ve ilk hangi kaynaklarda bu ilişkiden söz edildiği hususu önemlidir. Bu makalede tasavvufî eserlerde gül hakkındaki rivayetlerin durumu ve tasavvufî düşüncede yer alan gülle ilgili sembolik değerlendirmelerin uydurma rivayetlerle münasebeti ele alınmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: