Abstract:

Rekabetin gün geçtikçe arttığı piyasa koşullarında işletmelerin üretim süreçlerinde kullandıkları hammadde, enerji, işgücü, sermaye gibi girdilerden en yüksek seviyede yararlanmaları gerekmektedir. Bu üretim girdileri arasında en önemlisi işgücüdür. Bu nedenle işletmelerin çalışanlara yönelik gerçekleştirdiği her bir iyileştirme faaliyeti üretim verimliliğini doğrudan etkileyecektir. Söz konusu iyileştirmeler kapsamında işgücüne uyumlu iş istasyonu tasarımı büyük önem taşımaktadır. Bu tür iş istasyonlarında ergonomik tasarım ilkeleri uygulanarak üretim verimliliği yükseltilmektedir. Bu çalışmada, pim imalatı yapan bir firmada, ısıl işlem istasyonu ergonomik açıdan analiz edilerek oturma düzeneği seçimi gerçekleştirilmiştir. İlk olarak, istasyonda sergilenen çalışma duruşlarının risk değerlendirmesi için Hızlı Tüm Vücut Değerlendirme (Rapid Entire Body Assessment-REBA) yöntemi uygulanmıştır. REBA sonuçlarına göre vücudun en çok zorlanan bölgesi/leri belirlenerek, yedi farklı oturma düzeneği dört karar verici (KV) tarafından karşılaştırılmıştır. Karşılaştırmada maliyet, ayarlanabilir yükseklik, ayarlanabilir kol desteği, ayarlanabilir ayak desteği, kumaş tipi, ayarlanabilir boyun desteği olmak üzere altı kriterin alternatiflere göre kullanışlılığı dikkate alınmıştır. Kriter ağırlıklarının belirlenmesinde Aşamalı Ağırlık Değerlendirme Oran Analizi (Step-wise Weight Assessment Ratio Analysis-SWARA), alternatiflerin sıralanmasında ise Ağırlıklı Birleşik Toplu Çarpım Değerlendirmesi (Weighted Aggregated Sum Product Assessment-WASPAS) kullanılmıştır. SWARA ile elde edilen, kriter ağırlıklarına göre, en önemli oturma düzeneği seçim kriteri, 0.45 oranı ile maliyet olarak bulunmuştur. Ayrıca, fayda ve maliyet kriterlerinin eşit olasılıkla ortaya çıkabileceği varsayılarak analiz yapılığında ise ikinci oturma düzeneğinin ilk sırada tercih edildiği belirlenmiştir.

Keywords: