Abstract:

Bu araştırma, Türkiye’de Türk araştırmacıları tarafından yürütülmüş Araştırma.ve sorgulama eğitimi ile ilgili tez ve makalelerin meta-sentez yöntemi kullanılarak incelenmesi ve araştırma.ve sorgulama eğitimi konusunda nasıl bir eğilimin olduğunun ortaya konulması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada nicel, nitel ve karma araştırma bulgularını sentezlemek için nitel araştırma deseni olan meta-sentez araştırma yöntemi kullanılmıştır. Meta-sentez çalışmanın amacına hizmet edebilecek nitel, nicel ve karma araştırma yöntemleri kullanılarak 2010-2022 yıllarında hazırlanmış 29 Yüksek Lisans Tezi, 17 Doktora Tezi ve 30 Makale olmak üzere toplam 76 çalışma araştırma kapsamına alınmıştır. Örneklemin belirlenmesinde araştırmacı tarafından dâhil edilme kriterlerine uygun olarak hazırlanmış kodlama formu kullanılmıştır. Araştırmaya dâhil edilen çalışmalar YÖK-Tez, Google Akademik ve Dergi Park Akademik veri tabanları taranarak elde edilmiştir. Çalışmada ulaşılan sonuçlar ışığında ASDÖ yaklaşımı ile ilgili öğretmenlere, program geliştiricilere ve araştırmacılara çeşitli öneriler sunulmuştur. Fen bilgisi eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme ve öğretmen merkezli (açıklamalı) yöntemlere göre öğrenim gören öğrencilerin akademik başarıları ve tutumları arasında anlamlı düzeyde bir farklılık olup olmadığının ortaya konulmasını amaçlayan çalışmalar incelenmiştir. Bulgulara bakıldığında 2010-2022 yılları arasında Türkiye’de ASDÖ yaklaşımın üzerine yapılan çalışmaların genellikle bilimsel süreç becerilerini, fen bilimlerine yönelik tutumlarını, kavramsal anlamalarını, akademik başarıları ve öğrenmelerini, ASDÖ yöntemi ve uygulamalarını, öz yeterlilik inancını, farkındalığı, eleştirel ve yaratıcı düşünmesini amaçlayan çalışmalar üzerine yoğunlaştığı belirlenmiştir. Bu durum yeni eğitim programlarının eğitim öğretim sürecinde MEB tarafından uygulanan ASDÖ yaklaşımı tarafından desteklenmesi ve uygulama sonuçlarının etkisini gösterme ihtiyacından kaynaklanabilir.Buna karşı ASDÖ yaklaşımı üzerine yürütülen çalışmalarda ders materyalleri geliştirme, bilişsel ve duyuşsal beceri ile ilgili daha az sayıda çalışma yapıldığı görülmektedir.Yine bulgular incelendiğinde araştırma yöntemi olarak en az seçilen yöntem nitel araştırmadır. Fen bilimleri eğitiminde ASDÖ’ye yönelik olan araştırmaların tüm boyutlarının ve nedenlerinin incelenmesi amacıyla yapılacak çalışmalar nitel araştırma yöntemleri kullanılarak oluşturulabilir.Ülkemizin eğitim niteliğinin yükselmesi için okulöncesinden başlayarak öğrencilere araştırma sorgulamaya dayalı öğrenme yetenekleri kazandırılmaya çalışılabilir.

Keywords: