Özet:

Atebetü’l-Hakayık, 12. yüzyılda yazılmış manzum öğüt ve ahlâk kitabıdır. Edib Ahmed Yükneki tarafından Karahanlı Türkçesiyle kaleme alınmıştır. Eserde on üç bölüm, kırk beyit ile yüz bir tane dörtlük bulunmaktadır. Tamamı 484 mısradır. İlavelerle bu sayı 512’ye çıkmaktadır. Eserin kopyaları arasında, en iyi ve en eski tarihli olan Semerkand yazmasıdır. Bu nüsha, İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi Ayasofya Bölümü nr. 4012’de kayıtlıdır. 848 (1444) yılında Semerkand’da hattat Zeynelabidin tarafından istinsah edilmiştir. Uygur harfleriyledir. Diğer önemli bir yazması, Ayasofya Kütüphanesi nr. 4757’de kayıtlı bir mecmuanın baş kısmında bulunan Ayasofya nüshasıdır. 884 (1480)’te Abdurrezzak Bahşı tarafından İstanbul’da düzenlenmiştir. Metnin üst satırları siyah mürekkeple Uygur harfleri, alt satırları ise kırmızı mürekkeple Arap harfleriyle yazılmıştır. Eserin son olarak Hollanda yazması yayımlanmıştır (Çakmak, 2019). Kıpçak Türkçesi, Türkçenin Orta Türkçe diye adlandırılan ve 13.-17. Yüzyılları içine alan tarihî döneminin alt kollarından biridir. Bu araştırmada Atebetü’l-Hakayık üzerine Kıpçak Türkçesi bağlamında (fonetik, morfolojik ve söz varlığı) yönünden tespitler konusu ele alınıp işlenmektedir.

Anahtar Kelimeler: