Özet:

Günümüzde artan nüfus ve endüstriyel faaliyetler sonucunda çevre kirliliği artmakta ve bu kirlenme canlı yasamı ve insan sağlığı için giderek bir tehdit haline gelmektedir. Tekstil, kağıt, plastik, gıda, kozmetik, boya gibi bir çok endüstride ürünlerin renklendirilmesinde boyalar yoğun bir biçimde kullanılmaktadır. Oldukça kararlı ve biyolojik bozunması çok zor olan sentetik kaynaklı kompleks aromatik molekül yapıları olan bu maddelerin atık sularının alıcı sulara verilmesi istenmeyen bir durumdur [1]. Ayrıca bu atık suların su canlıları için kansorojen ve toksik olduğu bilinmektedir [2]. Bu nedenle atık sulardan arındırılmaları çevresel açıdan oldukça önemlidir. Atıksulardan kirliliklerin uzaklastırılmasında çesitli yöntemler  kullanılmaktadır. Adsorpsiyon yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Su kirliliği kontrolünde adsorpsiyon kullanılmasının temel avantajı ilk yatırım maliyeti düsük, basit dizaynlı ve kolay isletilebilir olmasıdır [3]. Adsorpsiyon yönteminde en çok kullanılan adsorban aktif karbondur. Aktif karbonun genis yüzey alanı, gözenekli yapısı, yüksek adsorpsiyon kapasitesi ve yüzey reaktivitesi bu adsorbanı adsorpsiyon çalısmalarında cazip kılmaktadır. Bu çalısmada kabak çekirdeği kabuğundan ZnCI2 kimyasal aktivasyonu ile elde edilen aktif karbonun boyar madde giderimindeki etkinliği arastırılmıstır. Arastırmada tıp alanında, tekstil endüstrisinde ve mürekkep üretiminde yüksek miktarlarda bulunan Metilen Mavisi seçilmistir. Boya giderimi üzerine kinetik çalısma yapılarak adsorpsiyon denge zamanı belirlenmis, ayrıca adsorban madde miktarının, baslangıç boya derisiminin ve sıcaklığın etkisi incelenmistir. Adsorpsiyon sürecinin kinetik modelinin sözde II. mertebeden kinetik modelle uyduğu ve 45 oC adsorpsiyon sıcaklıklığında elde edilen denge verilerinin değerlendirilmesi sonucu Langmuir adsorpsiyon modeline uyduğu görülmektedir. Kabak çekirdeği kabuğundan elde edilen aktif karbonun, Metilen Mavisi gideriminde etkili olduğu belirlenmistir.

Anahtar Kelimeler: