Abstract:

Çalışmada, Seyhan nehri ana havzasında yer alan Menteş havzası ve yakın çevresinde bulunan, Attepe- Elmadağ-Menteş–Karaçat demir sahalarında yüzey ve yeraltı suları arasındaki ilişki incelenmiştir. İnceleme alanında Prekambiryen-Ordovisiyen yaş aralığında düşük dereceli metamorfizma geçirmiş metakarbonat ve metakırıntılılar ve bunları açılı uyumsuzlukla örten Miyosen konglomeralar ve güncel alüvyonlar yüzeylenmektedir. Havzanın da içinde yer aldığı bölgede, tektonik hareketlerin etkisiyle aşırı kırık, çatlaklı ve yer yer ileri düzeyde karstik yapı kazanmış olan metakarbonatlar ana akifer olarak belirlenmiştir. Menteş deresi karstik akiferin doğal yeraltısuyu boşalım güzergahını ve aynı zamanda aktif güncel karstlaşmanın erozyon seviyesini oluşturmaktadır. Faylar, havzadaki geçirimsiz olan diğer birimlerin yanal ve düşey konumlarını belirleyerek karstik akiferin sürekliliğini engellemiştir. Alansal olarak yağışlarla, yanı sıra Menteş deresinden büyük miktarda noktasal olarak beslenen yeraltı sularının, sığ dolaşımlı ve akiferle temas süresi kısa, 5-10 yıllık genç sular olduğu ortaya konmuştur. Menteş deresi ortalama debisi doğu alt havzası çıkışında 474 L/sn olarak hesaplanmıştır. Debi ölçümleri Menteş deresinden, kurak ve yağışlı devrelerde sırasıyla yaklaşık 150 ve 1000 L/sn suyun, yeraltı suyuna ilave olduğunu göstermiştir. Yeraltı maden ocağının da yer aldığı Karaçat akiferinin yan havzalardan ziyade Menteş deresinden beslendiği belirlenmiştir. Hidrojeolojik değerlendirmeler ve izotop analiz sonuçları önceki çalışmalarda da belirlenen Attepe gölü ile Karaçat akiferi arasında hidrolik bir ilişkinin olmadığı değerlendirmesi teyit edilmiştir.

Keywords: