Abstract:

Türkiye’nin önemli dağ ekosistemlerinden biri olan Uludağ Milli Parkı, 2008 yılında Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından açılan bir peyzaj planlama-kentsel tasarım yarışmasına konu olmuştur. Bu makale, söz konusu yarışma kapsamında hazırlanan ve 5. mansiyona layık görülen projenin koruma-kullanma dengesinin sağlanması prensibiyle geliştirdiği kavramsal çerçeveyi tartışmaya açmaktadır. “Rejenerasyon”, hem doğal varlıkların zenginliği ve hassaslığı bakımından korunması gereken, hem de içerdiği rekreatif potansiyeller bakımından yoğun olarak kullanıcı çeken ve bu bağlamda tehditlerle karşılaşan bir dağ ekosistemi için önerilen bir planlama-tasarım yaklaşımıdır. Yenilenme, yeniden yapılanma, kendini tamir etme anlamına gelen rejenerasyon kavramı, Uludağ’da fiziki gelişim ve koruma çizgisinin tanımlanması, kullanım biçimlerinde çatışmaların en aza indirilmesi süreçlerini tarif için bir metafor olarak kullanılmıştır. Uludağın, içinde barındırdığı ekolojik, ekonomik, toplumsal ve yönetsel unsurlar ayrı başlıklar halinde değerlendirilmiştir. Koruma-kullanma gerilimine bir cevap olarak önerilen rejenerasyon sistem yaklaşımının ilgili kurumlara ve kullanıcılara aktarılması ve böylece hayata geçirilmesinin yollarının açılması amacıyla, yaklaşımın somut anlatımlarını yansıtan mekansal çözüm önerileri üretilmiş ve bu bağlamda kentsel tasarım araçları kullanılmıştır. Çalışmanın ana savı, doğal alanlarda yapılacak her türlü koruma ve kullanma müdahalesinin, çok-boyutlu ve çok-aktörlü olduğu ve çalışmada “yaklaşım temsili”nde kullanılan rejenerasyon kavramının peyzaj planlama ve kentsel tasarım karar süreçlerinde önemli bir ilkesel duruş tanımlayabileceği, ayrıca, kavramın uygulanmasında kentsel tasarım araçlarının etkin rol üstlenebileceğidir.

Keywords: