Abstract:

Amaç: Bu derlemenin amacı İran’ın kuzeybatısında (önemli arıcılık bölgesi) üç ekonomik arı hastalığının mevsimlere göre incelenmesidir. Bu yönde, Varroosis, Nosemosis ve Amerikan Yavru çürüklüğü hastalıkları ile ilgili bölge daha önce sunulmus raporlara bakarak bölge kovanlarındaki önemli hastalıklar gözden geçirilerek irdelenmistir.   Giris: İran, dünyanın ilk on arı üretici ülkelerinden birisidir. Buna rağmen arıcılık arastırmaları bu üretim kapasitesini karsılamamaktadır. Bölgede arı hastalıkları ile ilgili hazırlanmıs raporlarda kısıtlı bilgiler bulunmaktadır. Bu derlemede doğu Azerbaycan ilinde (İranın kuzeybatısı ve ülkenin ikinci bal üreten ili) üç arı hastalığı ile ilgili yapılmıs olan arastırmalar özetlenmistir. Varroosis: İran Veteriner Birliği Varroosis hastalığını arı ve koloni hasarlarının ana nedeni olarak vurgulamıstır. Bölgede yapılan arastırmaya göre (900’ün üzerinde koloni), Mart ayında kolonilerin yüzde 44’ünde varroosis hastalığı tespit edilmistir ve Haziran ayında ise %7.72 ile en düsük orana sahiptir. Çizelgeye bakıldığında bölge kolonilerinin yılın tüm aylarında Varroa ile enfekte olduğu anlasılmaktadır. Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında kolonilerde varroosis oranı sırası ile %9.76, %26.82, %32.92 ve %40 bulunmustur. Böylelikle bölge kolonileri kısın varroosis bakımından en yüksek düzeydedir. Nosemosis: bu hastalıkla ilgili bölgede iki farklı deneme yapılmıstır. Bizim yapmıs olduğumuz çalısmada en yüksek enfeksiyon oranı %59 ile bahar sezonunda, Mayıs ayındadır. Buna karsı sonbahar aylarında hiç bir kovanda nosemosis bulunmamıstır. Bölgede yapılan diğer çalısmalarda da bahar sezonunda en yüksek nosemosis oranı tespit edilmistir kolonilerin %46 sında). Amerikan Yavru çürüklüğü (AYÇ): İki sene süren çalısma sonucunda, bölge kovanlarının %5.8’inde hastalık sporu bulunmustur. Mayıs ve Haziran aylarında sıra ile %17.3 ve %11 AYÇ kovan ve bal örneklerinde tespit edilmistir. Nisan, Ağustos ve Eylül’de hiç bir AYÇ sporu ile enfekte örneğe rastlanmamıstır.   Sonuç: Bu üç önemli hastalığın bölgede yayılısına bakarak, Varroosisin Ocak, Subat ve Martta, Nosemosisin bahar aylarında ve Amerikan Yavru Çürüklüğünü hastalığının Mayıs ve Haziran aylarında Doğu Azerbaycan ilindeki arı kolonilerini önemli derecede enfekte ettiği söylenebilir. Bulgular Varroosisi bölge arı kolonilerinde en önemli ve temel hastalık olarak göstermektedir. Buna karsı Amerikan Yavru Çürüklüğü (Mayıs hariç) düsük seviyededir. Sonuç olarak Varroosisin balarısı kolonilerini kıs döneminde zayıflatarak, bu kolonileri gelecek bahar döneminde nosemosise karsı hassas duruma getirdiği anlasılmaktadır. 

Keywords: