Özet:

Altı yüzyılı aşkın hüküm süren Osmanlı Devleti’nin ekonomisi incelendiğinde, feodal toplumun özelliklerini taşıdığı söylenebilir. Klâsik dönemde ekonomi büyük oranda kendi kendine yetiyordu. Ama dünya genelindeki siyasî ve ekonomik gelişmeler, klâsik Osmanlı sisteminin yetersiz kaldığını ortaya koydu. Dünyadaki gelişmelere paralel olarak Osmanlı ekonomisinde de önemli gelişmeler ve değişmeler yaşandı. Osmanlı döneminin karmaşık ekonomik yapısı ve ilişkilerini bir makalede değerlendirmenin zorluğu bilinmektedir. Tarih araştırmalarında ya bir konuda etraflı ve derinlemesine inceleme yapılır veya temel kaynaklara dayanarak, daha uzun bakış açısıyla ele alınır. Bu araştırmada ikinci usul tercih edilmiştir. Böylece ekonomik alanda meydana gelen gelişme ve değişmeleri takip ve mukayese etme imkânına kavuşulmuştur. Ancak dergilerdeki yazım kurallarına uymak zarureti dolayısıyla, bu çalışma daha çok klasik dönem Osmanlı ekonomik düzeninin anlatıldığı “Ana Hatlarıyla Osmanlı Devleti’nin Ekonomisi (1)” ve genelde XVII. yüzyıldan sonraki meselelerin ele alındığı “Ana Hatlarıyla Osmanlı Devleti’nin Ekonomisi (2)” şeklinde iki mütemmim cüze ayrılmıştır. Tarih boyunca tüm devlet idarelerinde olduğu gibi Osmanlı Devleti’nde de iktisada nerede, nasıl ve hangi oranda müdahale edeceği meselesi son derece önemliydi. Osmanlı iktisadî düzenin klâsik dönemden başlayarak, XX. yüzyıla kadar olan iktisadî esasları, dönem içinde meydana gelen temel gelişmelerin bütüncül olarak bilinmesiyle mümkündür. Bu çalışmada Osmanlı ekonomisinin temel yapı taşını oluşturan vergi, fiyat ve çağlar meselelerine yer verilmiş.

Anahtar Kelimeler: